Govor predsjednika Vlade Crne Gore Mila Đukanovića na Prvom poslovnom okruglom stolu sa Vladom Crne Gore u Beču

Govor predsjednika Vlade Crne Gore Mila Đukanovića na Prvom poslovnom okruglom stolu sa Vladom Crne Gore u Beču, 13.10.2008.godine



Uvaženi učesnici,

Dame i gospodo,


Zadovoljstvo mi je da vas pozdravim povodom Prvog poslovnog okruglog stola sa Vladom Crne Gore, u organizaciji Ekonomist Konferencija. Dozvolite mi da zahvalim renomiranom organizatoru ovog skupa na prilici koju je pružio članovima moje Vlade i meni da vam danas predstavimo aktuelni trenutak društvenog i ekonomskog razvoja Crne Gore. Veoma nam je drago da je Ekonomist Grupa iskazala interes za saradnju sa Crnom Gorom što vidimo kao značajnu potvrdu naših napora da kontinuirano unaprjeđujemo investiciono i poslovno okruženje.

Nakon obnavljanja nezavisnosti sredinom 2006. godine, Crna Gora je ostvarila značajan napredak na političkom i ekonomskom planu. Prije godinu dana, u oktobru 2007. godine donijeli smo Ustav i ugovorno ozvaničili odnose sa Evropskom Unijom potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju. Vlada je u junu mjesecu ove godine usvojila Nacionalni program za evropske integracije koji se veoma odgovorno implementira.
Crna Gora je strateški opredijeljena za članstvo u evropskim i evroatlanskim integracijama. U tom cilju, namjeravamo da veoma brzo, tokom francuskog predsjedavanja Evropskom Unijom, podnesemo aplikaciju za članstvo. Čvrsto vjerujemo da su evropski kvalitet života naših građana i visok životni standard, ciljevi kojima Vlada teži, veoma kompatibilni sa ovim procesom. Članstvo u EU želimo, naravno, što prije, u skladu sa svojim mogućnostima da usvajamo zahtjevne evropske standarde. Ali takođe vjerujemo da će nam povećanje kvaliteta života u Crnoj Gori, kojem smo posvećeni, dodatno približiti punopravno članstvo u Uniji. Sva pozitivna iskustva zemalja regiona govore da je jačanje institucionalnih veza sa EU i napredak u procesu evropskih integracija najpouzdaniji putokaz investitorima. U tom smislu, veoma poklanjamo pažnju redovnim izvještajima Evropske komisije o napretku zemalja kandidata, koji pokazuju da je Crna Gora na dobrom putu, ostvarivši značajan napredak na planu makroekonomske stabilnosti, ekonomskog razvoja, obrazovanja, carina i poreza, konkurencije, javnih nabavki, slobodnog kretanja kapitala, poljoprivrede i dr. Ne manje važna za Crnu Goru je i pripadnost širem bezbjednosnom okviru, kao i regionalna saradnja kroz članstvo u brojnim inicijativama koje za cilj imaju čvršće povezivanje država ovog dijela Evrope. Nakon ostvarenog članstva u Partnerstvu za mir, očekujemo da na sljedećem samitu NATO-a u Francuskoj i Njemačkoj postanemo dio MAP-a.
Ubrzo nakon sticanja nezavisnosti, Crna Gora je postala član ključnih međunarodnih finansijskih institucija, Svjetske banke i MMF-a, i sa njima uspostavila partnersku saradnju. Veoma predano radimo na harmonizaciji nacionalnog zakonodavstva sa standardima i regulativom EU i opredijeljeni smo ka što bržem uvođenju evropskih normi ponašanja u svim oblastima, posebno u ekonomiji. U ovoj oblasti usvojili smo preko 90 zakona koji su u najvećoj mjeri usaglašeni sa standardima Evropske unije i koji su postavili dobar institucionalni okvir za podsticanje ulaganja i poslovanja.
Zahvaljući svemu navedenom, obezbijedili smo zavidno interesovanje stranih investitora da svoj biznis razvijaju kod nas, a kapital ulože u strateške crnogorske razvojne projekte, jer smo svjesni da, u konkurenciji sa mnogo većim i razvijenijim sistemima, možemo opstati jedino kao otvorena ekonomija koja nudi investitorima maksimalne povoljnosti. Sprovođenjem reforme fiskalnog sistema, od 2001. godine kreiramo moderan pojednostavljen poreski sistem, usklađen sa direktivama EU i međunarodnim standardima, koji privlači strane investitore i povećava konkurentnost domaćih proizvoda na stranom tržištu. Pomenuću stopu poreza na profit od 9%, i stopu poreza na zarade koja će sa 15% koliko iznosi ove godine, biti snižena 2010.godine takođe na 9%, prema Vladinim projekcijama.
Nije naodmet da ovdje još jednom podsjetim da strani investitori u Crnoj Gori uživaju isti pravni status, prava i obaveze kao domaći investitori i da preduzeća u Crnoj Gori osnivaju pod istim uslovima kao i domaća pravna lica.
U pogledu sticanja prava svojine, Vlada promoviše otvoreni koncept stranih ulaganja, zalažući se za jednak tretman domaćiih i stranih investitora. Smatramo da naše evropske aspiracije, odnosno Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju koji smo potpisali sa EU, dodatno pojačavaju obavezu davanja jednakih prava svima. Zakon o svojinskim odnosima je u proceduri Parlamenta i očekujem njegovo skoro usvajanje.
Radimo takođe na još jednom broju ključnih sistemskih zakona, prije svega na novom zakonu o koncesijama, koji predstavljaju neophodan preduslov dugoročnog ekonomskog razvoja Crne Gore i potreban okvir za početak realizacije nekoliko projekata od ključne važnosti.
Dame i gospodo, Crna Gora je danas pred samim krajem tranzicionog procesa. Rješavajući posljednje preostale probleme koji su pratili razvoj nacionalne ekonomije u godinama koje su iza nas, stekli su se svi uslovi da se u narednom periodu dominantno posvetimo razvojnim projektima koji će nas trajno uvesti u red razvijenih i uređenih evropskih država. Kao prioritete za narednu godinu smo definisali: nastavak dinamičnog ekonomskog rasta - u 2006.godini realni rast BDP iznosio je 8,6%, prošle godine oko 10%, a prema rezultatima za prvih 6 mjeseci ove godine trend se nastavlja po stopi iznad 8%; uz nastavak trenda smanjivanja nezaposlenosti stopa nezaposlenosti početkom oktobra iznosila je 10,6% - i povećanja neto zarada, očekujemo da ćemo tokom 2009.godine, dakle pred kraj mandata ove Vlade dostići cilj od 5.000 BDP po stanovniku. Ovako definisani prioriteti predstavljaju smjernice za kreiranje i vođenje ekonomske politike čiji je cilj stvaranje uslova da crnogorski proizvodi i usluge uspješno konkurišu na evropskom i globalnom tržištu.
U finansijskom sektoru, veoma aktuelnom ovih dana i mjeseci, naši napori usmjereni su na kreiranje fleksibilnog i dugoročno stabilnog ekonomskog i finansijskog sistema, integrisanog sa evropskim finansijskim tržištem i otpornog na spoljnje šokove. Globalna finansijska kriza, naravno, ni Crnu Goru ne ostavlja ravnodušnom, i nemamo iluziju daće bilo koji dio Evrope iz nje izaći bez posljedica. Prve je moguće očekivati u vidu smanjene kreditne aktivnosti komercijalnih banaka i rast kamatnih stopa. Kako u Crnoj Gori ne postoji tako snažna povezanost finansijskog tržišta sa realnim sektorom, što je slučaj sa razvijenim zemljama Zapadne Evrope i SAD, težište mjera koje ćemo preduzeti na smanjenju uticaja krize na našu ekonomiju biće na bankarskom sektoru. Povoljna okolnost je to što je bankarski sektor u Crnoj Gori već duže vrijeme veoma stabilan i, uvjeren sam, sposoban da tu stabilnost održi na dugi rok. Vlada će, kroz budžet za narednu godinu, dodatno podstaći kapitalnu potrošnju usmjerenu na krupne infrastrukturne projekte, a na drugoj strani mjerama fiskalne politike raditi na zadržavanju budžetskog suficita koji bilježimo već par godina.
Obzirom na osnovnu temu današnjeg Okruglog stola, dozvolite mi da na kraju posebnu pažnju posvetim strateškim infrastrukturnim projektima za koje smo u Crnoj Gori uvjereni da predstavljaju okosnicu budućeg dinamičnog ekonomskog i ukupnog razvoja Crne Gore. To su, istovremeno, i projekti koji će iz temelja promijeniti današnju ekonomsku stvarnost i stvoriti uslove za otvaranje velikog broja novih radnih mjesta. Takođe, obzirom na procijenjeni iznos ukupnih investicija potrebnih za njihovu realizaciju koji se mjeri milijardama Eura, to su i projekti koji će zahtijevati dominantno učešće kapitala naših potencijalnih stranih partnera, kroz oblike javno-privatnog partnerstva, BOT ili klasične koncesione aranžmane, dugoročni zakup ili privatizaciju.
Upravo ovih dana raspisujemo tender za izgradnju prve dionice autoputa od Bara do granice sa Srbijom ukupne dužine oko 170km. Nakon pretkvalifikacionog tendera, šest renomiranih kompanija je iskazalo interes za učešće u ovom projektu. Očekujemo da početkom 2009.godine potpišemo ugovor sa najpovoljnijim ponuđačem i nakon toga započnemo radove. Drugi važan projekat iz oblasti putne infrastrukture je izgradnja dionice Jadransko-jonskog autoputa kroz Crnu Goru u dužini od 110km. Raspisivanje tendera očekujemo tokom 2009.godine.
U sektoru energetike, odlučni smo da ubrzano radimo na korišćenju potencijala koje imamo u cilju smanjenja energetskog deficita. Do kraja ove godine objavićemo tender za izgradnju hidroelektrana na rijeci Morači ukupne instalisane snage 238MW, na bazi koncesija. U ovom periodu pripremamo i dokapitalizaciju državnog preduća Elektroprivrede Crne Gore na nivou od 20% vlasničkog udjela, uz mogućnost učešća partnera u upravljanju.
U narednih nekoliko godina, realizacijom investicija u greenfield projekte u turizmu, stvoriće se uslovi za definitivno profilisanje Crne Gore kao visokokvalitetne turističke destinacije i dominantno učešće platežno sposobnih turista. Nakon sprovedenih tenderskih procedura u kojima je veliki broj kompanija izrazio interes za učešće, do kraja godine objavićemo tendere za turističku valorizaciju jednog broja najatraktivnijih lokacija na crnogorskom primorju. Od partnera očekujemo značajne investicije i izgradnju visokokategorisanih hotela i rizorta na lokacijama kao što su Velika plaža, Ada Bojana, Sveti Marko, Ostrvo cvijeća, Kumbor, Valdanos i druge, uz puno poštovanje principa održivog razvoja i odgovoran odnos prema životnoj sredini. Samo ovih nekoliko najvećih projekata koje sam pomenuo iz oblasti putne infrastrukture, energetike i turizma generisaće investicije vrijedne ne manje od 15 milijardi eura.
Dame i gospodo, uvjeren sam da sve što sam naveo dovoljno govori o opredijeljenosti Crne Gore za nastavak politike otvorene ekonomije i partnerskog odnosa sa stranim investitorima. Nesumnjivo o tome govore i iskustva mnogih od vas koji ste danas ovdje. Sa željom da današnji forum bude dodatni doprinos pozicioniranju Crne Gore kao atraktivne biznis destinacije, još jednom vas sve srdačno pozdravljam i želim uspjeh u daljem radu.
Hvala na pažnji.