IZVJEŠTAJ O RADU INSPEKTORA RADA ZA PERIOD 1.01.2008 DO 1.05. 2008 GODINE

Inspektori rada, organizaciono raspoređeni u sektoru za radne odnose Ministarstva zdravlja rada i socijalnog staranja u prva četiri mjeseca ove godine izvršili su 2599 inspekcijska pregleda.Teritorijalno je inspekcija rada raspoređena u osam područnih jedinica a njihova nadležnost je čitava teritorija Crne Gore.Prisutna je pojava da inspekciju rada napuštaju kadrovi ,što nije osobenost samo ove inspekcije već cijele uprave a zbog lošeg ekonomskog položaja zaposlenih u upravi.Ova pojava otežava rad inspekcije ,jer trenutno u četiri opštine u kojima prema aktu o sistematizaciji postoje utvrđena radna mjesta inspektora ,nema raspoređenih inspektora ,na ponovljene oglase ne javljaju se lica koja ispunjavaju uslove da budu raspoređeni na radno mjesto inspektora rada.
I pored ove konstatacije o nedovoljnom broju inspektora rada, ovi inspektori izvršavaju veoma ambiciozan plan rada,a prioritet ovoj inspekciji je kontrola po inicijativama i suzbijanje rada na crno.
Tokom ovog izvještajnog perioda podneseno je 180 inicijativa za vršenje inspekcijskog pregleda, sve inicijative su bile osnovane,pa je ukupno u ovom periodu utvrđeno 1155nepravilnosti.Zbog utvrđenih nepravilnosti izrečeno je 69 zabrana rada.doneseno je 192 rješenja za otklanjanje nepravilnosti zatim je sa 409 ukazivanja naloženo otlklanjanje nepravilnosti,izrečeno je 759 mandatnih kazni na licu mjesta u ukupnom iznosu od 124.235,00 eura podnesena je 1 krivična i 68 prekršajne prijave.Po nalogu inspektora rada uplaćeno je na ime doprinosa za penzijsko i in validsko osiguranje 718.246,30eura .
Inicijative za vršenje inspekcijskog pregleda podnesene ovoj inspekciji uglavnom se odnose na prestanak radnog odnosa zaposlenih koji su bili u radnom odnosu na određeno vrijeme.Nadzorom inspektora rada utvrđeno je da zaposleni kod poslodavca ,shodno statusu zaposlenja, određeno ili neodređeno vrijeme imaju potpuno različit tretman u pogledu korpusa prava koja ostvaruju po osnovu rada. Zakonom o radu je decidno utvrđeno da zaposleni koji je zaključio ugovor o radu na određeno vrijeme ima ista prava,obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada kao i zaposleni koji je zaključio ugovor o radu na neodređeno vrijeme.Pravo na godišnji odmor i regres kao pravo izvedeno iz ovog prava, je najčešće uskraćeno pravo zaposlenim.Ova prava zaposleni ostvaruju srazmjerno vremenu provedenom na radu.
Zatim potrebno je naglasiti da poslodavci izbjegavaju da uruče zaposlenom obračun zarade ,što je Zakonom o radu utvrđeno kao prekršaj za poslodavca.
Zaključak ove inspekcije je da dio uskraćenih prava zaposlenih je posledica neinformisanosti kako zaposlenih tako i poslodavaca.Informacije o pravima i obavezama i poslodavci i zasposleni dobiju od ove inspekcije ali se i jedni idrugi inspekciji obraćaju samo u slučaju spora.
Kako inspekcija rada ima nedovoljan broj izvršilaca prioritet imaju kontrole sa većim brojem zaposlenih kako bi veći broj zaposlenih bio obuhvaćen kontrolom ove inspekcije ,naravno uz poštovanje zakonskih rokova za provođenje nadzora po inicijativi.
Privatni hoteli i gradilišta trenutno angažuju veliki broj zaposlenih a to je uz trgovinu oblast gje se kontrolama ove inspekcije najčešće evidentira rad na crno.Poseban problem ovoj inspekciji predstavlja veliki broj nerezidentnih fizičkih lica koja su angažovana prije svega na gradilištima kojih u poslednjoj godini se otvara enormno veliki broj. .Stanje na gradilištima se dnevno mijenja ,prisutan je veliki broj izvođača i podizvođača, koji nakon što završe dio posla na jedno gradilište sele se na drugo u istoj ili drugoj naročito u primorskim opštinama.Ovo ne bi bio problem da ova inspekcija ima dovoljan broj inspektora i da je tehnički dobro opremljena (30 inspektora rada u Crnoj Gori na raspolaganju ima 7lada starosti preko 5godina).
Bitno je istaći da je rezultat rada ove inspekcije i činjenica da je tokom prva četiri mjeseca evidentirano uglavnom na gradilištima 23724 nerezidentnih fizičkih lica a Zavodu za zapošljavanje po osnovu nerezidentne takse uplaćeno je 1.031.010,00eura .
Tkođe je posledica, odnosno rezultat rada ove inspekcije i broj lica koja su prijavljena na obavezno socijalno osiguranje a tokom prva tri mjeseca ove godine na obavezno socijalno osiguranje prijavljeno je 11488 lica( ovo je podatak bez marta mjeseca)
Potrebno je naglasiti da se kao posebni izvještaji o radu ove inspekcije evidentiraju izvršene kontrole na teritoriji opštine Danilovgrad i gradskih opština Tuzi i Golubovci koje teritirijalno pripadaju podgoričkoj područnoj jedinici inspekcije rada, kako bi imali bolji pregled stanja radnih odnosa u njima.