Saopštenje: 1. oktobar - Međunarodni dan starih

Demokratičnost svakoga društva se mjeri njegovom sposobnošću da svima pruži jednake šanse da aktivno učestvuju u socijalnom, ekonomskom, političkom i kulturnom životu. Otuda je posebna odgovornost obezbjeđenje zaštite i pune integracije ranjivih kategorija stanovništva. Obaveza je svake mlađe generacije da na najbolji način obezbijedi miran i dostojanstven život onima koji su ga utkali u razvoj našeg društva.

Kao i u većini zemalja, očito je da se i u Crnoj Gori proces starenja stanovništva ubrzava. Oko 17% naše populacije je starije od 60 godina, oko 12% stanovnika je starije od 65 godina, a bilježi se i rast starijih od 80 godina života. Promjene u tradicionalnom načinu života nužno su dovele do potrebe osmišljavanja kvalitetnih oblika zaštite stanovnika trećeg životnog doba.

U preduzimanju aktivnosti za izgradnju institucija moderne demokratske, pravne i efikasne države i postizanja bržeg socijalno-ekonomskog i društvenog razvoja i efikasnog uključivanja u evropske integracione procese, Vlada Crne Gore je usvojila "Strategiju razvoja socijalne zaštite starih lica", kojom je trasirala buduće pravce zaštite starih lica. Usvojeni osnovni principi podrazumijevaju:

da se stara lica tretiraju kao aktivni učesnici razvoja društva;
da se uvaži fenomen starenja u svim aspektima politike razvoja društva i obezbijedi kvalitetniji, svestraniji i angažovaniji odnos svih subjekata društva prema pitanjima starenja stanovništva;
da se posveti puna pažnja razvijanju različitih vidova podrške porodici i pomoći starim licima u njihovom životnom okruženju i omogući da stara lica, ugrožena nepovoljnim životnim okolnostima, ostanu u svom domaćinstvu i poznatom okruženju po mogućnosti do kraja života ili dok im se u tim okolnostima ne ugrozi životni opstanak i egzistencija, odnosno dok im za zadovoljavanje egzistencijalnih potreba nije neophodan odgovarajući organizovani oblik ili mjera socijalne zaštite;
da se stalno podstiče društvena integracija starih lica, unapređuje njihov društveni položaj, podstiču različiti oblici aktiviteta i, najširom društvenom akcijom, stvara pozitivna društvena klima i razumjevanje starosti kao stanja, starenja kao procesa i starih lica kao dobne grupe;
da se izgradi integralni koncept i obezbijedi koordinacija i saradnja u pružanju usluga socijalne i zdravstvene zaštite starih lica, naročito u seoskim i brdsko-planinskim područjima.




U reformi tog sistema vodiće se računa da praksa njegovog ostvarivanja sprječe stigmatizaciju i zavisnost korisnika od socijalnih službi. Da bi se to postiglo razvijaćemo usluge, odnosno servise koji podržavaju život u zajednici dnevne centre, pomoć i njegu u kući, hraniteljstvo, klubove za stara i odrasla lica, službe za pružanje psihosocijalne podrške, organizovati usluge ishrane, različite modele stanovanja uz podršku i dr.

U Crnoj Gori postoji jedan državni dom - Dom za smještaj starih lica Grabovac u Risnu, u okviru kojeg je otvoren i objekat za palijativnu njegu. Ukupni kapacitet tog doma je 310 korisnika, a u toku su i završne aktivnosti na otvaranju Doma starih u Bijelom Polju, kapaciteta oko 300 korisnika. Takođe se stvaraju pretpostavke da se takve ustanove otvore u Pljevljima i Podgorici.

U narednom periodu posebna pažnja će biti posvećena afirmaciji javno-privatnog partnerstva u toj oblasti, kako bi se promovisala konkurentnost i omogućio veći izbor korisnicima usluga.

U saradnji sa Zavodom za zapošljavanje i lokalnom samupravom realizuje se Projekat Pomoć u kući", koji se spovodi u 16 opština u Crnoj Gori na partnerskoj osnovi, i to u Podgorici, Nikšiću, Beranama, Pljevljima, Bijelom Polju, Herceg Novom, Baru, Kotoru, Tivtu, Budvi, Ulcinju, Danilovgradu, Cetinju, Rožajama, Plavu i Kolašinu. U okviru tog projekta zaposleno je 170 gerontodomaćica, koje brinu o preko 1.200 starih lica, što je skoro četiri kapaciteta Doma za stara lica u Risnu. Riječ je o modelu kućne pomoći starim licima, koja se prvenstveno ogleda u fizičkom zbrinjavanju i socijalno - psihološkoj podršci starim licima, a sve u cilju podizanja kvaliteta života u starosti i omogućavanja da stare osobe što duže ostanu u okruženju u kojem su živjele i radile.

I ove godine, kao i prethodnih, 1 oktobar međunarodni dan starih biće obilježen u JU Dom za smještaj starih lica Grabovac u Risnu.