Saopštenje: Izvršenje budžeta Crne Gore u januaru 2021. godine (GDDS tabela 1)

Kretanje prihoda i rashoda budžeta i dalje je značajno determinisano pandemijom virusa COVID-19 i sprovođenjem mjera zaštite javnog zdravlja, kojima se ograničava privredna aktivnost a što za posljedicu ima smanjenje prihoda budžeta. Na drugoj strani, izdatke budžeta opredjeljuje potreba pružanja podrške zdravstvenom sistemu kao i nastavak implementacije socio-ekonomskih mjera pomoći građanima i privredi planiranim Četvrtim paketom mjera.

U poređenju sa prvim kvartalom prethodne godine, koji je karakterisao snažan rast ekonomske aktivnosti kao nastavak pozitivnih kretanja makroekonomskih indikatora u 2019. godini očekivan je pad budžetskih prihoda u ovom periodu, kao posljedica obavljanja privredne aktivnosti u uslovima pandemije.

Prihodi budžeta u januaru 2021. godine iznosili su 88,6 mil. € ili 1,9% procijenjenog BDP-a (4.609,1 mil. €), što je na nivou prvobitno planiranih. U poređenju sa januarom 2020. godine prihodi su manji za 5,7 mil. € ili 6,0% usljed ograničene ekonomske aktivnosti kao rezultat sprovođenja mjera za suzbijanje negativnih efekata pandemije virusa COVID-19 na privredu i građane.

Najveći pad u odnosu na isti mjesec prethodne godine zabilježen je kod poreza na dodatu vrijednost u iznosu od 3,7 mil. € ili 7,7%, i akciza u iznosu od 1,7 mil. € ili 9,5%. Smanjena naplata ovih kategorija prihoda zabilježena je kao rezultat smanjenja ostvarenog prometa u odnosu na uporedni period prethodne godine, usljed efekata pandemije virusa COVID-19 proglašene u martu 2020. godine, na ekonomske tokove u zemlji. Poredeći sa planiranim, naplata prihoda po osnovu PDV-a ostvarena je na nivou plana za januar, dok je naplata prihoda od akciza veća od planirane za 1,5 mil. € ili 10,1%.

Najveći rast od 0,7 mil.€ ili 29,5% u odnosu na isti mjesec prethodne godine zabilježen je kod kategorije naknada, kao rezultat naplate prihoda koji se ostvaruju po osnovu implementacije Programa ekonomskog državljanstva. Takođe, naplata ove kategorije prihoda ostvarena je iznad planirane za 1,0 mil. € ili 51,4%.

Imajući u vidu da Zakon budžetu za 2021. godinu nije donešen do 31. decembra prethodne godine, shodno članu 37 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, pristupilo se privremenom finansiranju po kojem se potrošačkim jedinicama mjesečno odobravaju sredstva do iznosa 1/12 (jedne dvanaestine) stvarnih izdataka u prethodnoj fiskalnoj godini, u skladu sa kojim je utvrđen plan izdataka za januar mjesec.

Izdaci budžeta u januaru 2021. godine iznosili su 127,4 mil. € ili 2,8% BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 59,9 mil. € ili 32,0%, dok su u odnosu na januar 2020. godine manji za 1,2 mil. € ili 0,9%.

Zabilježeno odstupanje izdataka posljedica je toga što se prilikom utvrđivanja plana pošlo od pretpostavke stvaranja neophodne fiskalne rezerve za potrebe finansiranja mjera i aktivnosti u uslovima neizvjesnosti u periodu pandemije nasuprot uobičajeno nižem ostvarenju izdataka u januaru mjesecu u odnosu na prosječnu mjesečnu potrošnju.

U strukturi budžetskih izdataka, tekući izdaci ostvareni su na nivou od 51,2 mil. € i manji su za 18,9 mil. € ili 27,0% u odnosu na planirane. Nižu realizaciju u odnosu na planirane opredjeljuje niže ostvarenje svih kategorija tekućih izdataka. U odnosu na januar 2020. godine ova kategorija izdataka je manja za 2,5 mil. € ili 4,6%.

Pored navedenog, kapitalni izdaci realizovani su u iznosu od 11,6 mil.€, što je manje za 3,7 mil.€ ili 24,0% od planiranih, dok su u odnosu na realizaciju u januaru 2020. godine veći za 7,5 mil. €.

U januaru 2021. godine dinamika kretanja budžetskih prihoda i rashoda uticala je na ostvarenje deficita budžeta u iznosu od 38,8 mil. € ili 0,8% BDP-a, koji je za 60,0 mil. € ili 60,7% manji u odnosu na planirani.

Prilog: GDDS 1.xlsx

*Podaci u GDDS tabeli predstavljaju pregled prihoda i rashoda po ekonomskoj klasifikaciji u jednom mjesecu, u poređenju sa planom i istim periodom prethodne godine.