Od 23. do 30. novembra 2018. godine u Evropi se, po šesti put, obilježava nedjelja testiranja na HIV i hepatitise. Institut za javno zdravlje Crne Gore se, i ove godine, pridružuje organizacijama, institucijama i ključnim liderima širom Evrope u obilježavanju ove inicijative. Cilj obilježavanja Evropske nedjelje testiranja na HIV i hepatitise je podizanje svijesti o značaju testiranja na HIV i hepatitise i rano otkrivanje bolesti, kao i ukazivanje na značaj povećanja pristupačnosti testiranja onima koji su u povećanom riziku od ovih infekcija.
U cilju obilježavanja ove akcije, Institut za javno zdravlje, zajedno sa mrežom Savjetovališta za HIV u domovima zdravlja Bar, Berane, Bijelo Polje, Nikšić, Kotor, Pljevlja i Herceg Novi, priprema nedjeljnu akciju dobrovoljnog i povjerljivog savjetovanja i testiranja na HIV i savjetovanja na hepatitis sa testiranjem uz uput izabranog ljekara. Akcija testiranja će se u Institutu za javno zdravlje sprovoditi od 23. do 30. novembra 2018. godine u prostorijama Savjetovališta za dobrovoljno i povjerljivo savjetovanje i testiranje na HIV od 08h do 20h. Testiranje ključnih populacija će se obavljati u saradnji sa Nevladinim organizacijama koje pružaju usluge iz oblasti prevencije HIV infekcije.
Evropska nedjelja testiranja na HIV potiče od inicijative „HIV in Europe“ i sprovodi se od 2013. godine, a od 2015. godine je proširena i na hepatitise. Inicijativa obezbjeđuje platformu za razmjenu aktivnosti na polju unapređenja rane dijagnostike i terapije HIV-a i hepatitisa u evropskom regionu. Evropska nedjelja testiranja je podržana od strane velikog broja međunarodnih organizacija (UNAIDS, European AIDS Clinical Society, AIDS Action Europe, European Liver Patients Association, World Hepatitis Aliance i druge), a tokom 2017. godine u akciji je učestvovalo više od 600 organizacija iz 53 zemalje evropskog regiona.
Tema ovogodišnje akcije je „Testiraj. Liječi. Zaštiti“, a cilj je povećanje svijesti o korisnosti testiranja na HIV i hepatitis, što vodi ka ranijem otkrivanju infekcije, ranijem započinjanju liječenja i unapređenju kvaliteta života inficiranih osoba, a kod inficiranih hepatitisom C i do izliječenja.
Naučni dokazi nedvosmisleno ukazuju na dobrobiti testiranja i ranog utvrđivanja HIV / hepatitis statusa:
- Procjenjuje se da u evropskom regionu sa HIV-om živi 1,2 miliona ljudi; bar jedna od četiri inficirane osobe ne zna svoj HIV status;
- Skoro 50% osoba inficiranih HIV-om svoju dijagnozu sazna kasno;
- Osobe koje HIV rano dijagnostikuju imaju veću vjerovatnoću da će dobro reagovati na liječenje i mogu imati dug i kvalitetan život. Očekivana dužina života osoba kod kojih se HIV-pozitivnost ranije ustanovi i ranije započne sa liječenjem je ista kao i očekivana dužina života osoba koje nisu inficirane HIV-om;
- Rana dijagnoza i liječenje smanjuje vjerovatnoću transmijsije/prenošenja bolesti na druge osobe;
- Procjenjuje se da u evropskom regionu 13,3 miliona ljudi živi sa hepatitisom B i 15 miliona sa hepatitisom C, što čini oko 2% opšte populacije;
- Preko 120 000 osoba godišnje umre usljed infekcije hepatitisom B i hepatitisom C;
- Kod onih kod kojih se kasno dijagnostikuje hepatitis B ili hepatitis C veća je vjerovatnoća razvoja oštećenja jetre, ciroze jetre i hepatocelularnog karcinoma; najčešći uzrok ciroze jetre i karcinoma jetre su infekcije virusima hepatitisa B i hepatitisa C;
- Započinjanje terapije na vrijeme dovodi do usporavanja progresije oboljenja kod infekcije hepatitisom B, a kod infekcije hepatitisom C može dovesti i do izliječenja.
- Koinfekcije virusima HIV, hepatitis B i hepatitis C su uobičajene jer se virusi prenose na isti način.
Ključne poruke za opštu populaciju:
- Bolje je saznati svoj HIV / hepatitis status što ranije, jer rano započinjanje liječenja može poboljšati kvalitet života, produžiti očekivano trajanje života, a kod infekcije hepatitisom C može dovesti i do izliječenja;
- Oko 95% osoba prihvata da se testira na HIV / hepatitis ukoliko testiranje ponudi ljekar;
- Prilikom testiranja na HIV / hepatitis, zdravstveni radnici poštuju etički kodeks koji sačinjavaju: pristanak na testiranje, povjerljivost, korektno savjetovanje uz saopštavanje rezultata testa i upućivanje na liječenje uz promociju zaštite ljudskih prava osoba koje su inficirane HIV-om i hepatitisom.