EFSA završila procjenu za 47 karantinski štetnih organizama radi ažuriranja liste prioritetnih štetnih organizama EU

Evropska agencija za bezbjednost hrane (EFSA) završila je naučnu procjenu za 47 karantinski štetnih organizama, koja će pomoći Evropskoj komisiji u ažuriranju liste prioritetnih štetnih organizama EU. 

Od 2022. godine, EFSA je angažovala 130 eksperata u procesu revizije postojeće liste prioritetnih karantinski štetnih organizama koji predstavljaju najveću prijetnju za poljoprivrednu proizvodnju i životnu sredinu u EU. 

Procjena se zasnivala na analizi bioloških i ekoloških podataka radi procjene potencijalnog širenja i mogućih posljedica ukoliko bi ti organizmi bili unijeti na teritoriju EU. Procjena  je vršena za ukupno 47 karantinski štetnih organizama, uključujući i 20 organizama koji se već nalaze na listi prioritetnih štetnih organizama EU. 

„Ova procjena doprinosi jačanju spremnosti EU u slučaju pojave prioritetnih štetnih organizama, omogućavajući njihovo rano otkrivanje i efikasnije upravljanje“ izjavio je Sybren Vos, rukovodilac EFSA tima za monitoring zdravlja bilja. „To je značajan korak u zaštiti biodiverziteta Evrope, poljoprivrede i šumarstva.“

Rezultati istraživanja, u obliku izvještaja i baza podataka, obuhvataju preko 220 procjena brzine širenja i gubitka prinosa, kao i 150 procjena uticaja na životnu sredinu. Ovi rezultati dostavljeni su Zajedničkom istraživačkom centru Evropske komisije kako bi poslužili kao osnova za model posebno razvijen za rangiranje štetnih organizama, čiji će rezultati pomoći u reviziji postojeće liste od 20 prioritetnih štetnih organizama, usvojene 2019. godine.

Prioritetni štetni organizmi:

• su karantinski štetni organizmi za koje nije poznato da su prisutni na području Crne Gore, ili je poznato da su prisutni na ograničenom dijelu područja ili je njihovo prisustvo izolovano;
• predstavljaju karantinski štetne organizme regulisane zakonodavstvom EU o zdravlju bilja;
• u Crnoj Gori, propisani su Listama štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom ("Službeni list CG", br. 37/2025). Ova lista je usklađena sa Delegiranom Regulativom Evropske Komisije (EU) 2019/1702 (Dio C Liste I.A i Liste II.A);
• imaju najozbiljniji potencijalni ekonomski i socijalni uticaj, kao i uticaj na životnu sredinu;
• uključuju sprovođenje posebnih nadzora, krizne planove za vanredne situacije i iskorijenjivanje, simulacione vježbe, kao i kampanje za podizanje svijesti javnosti.