Pažnja: Sadržaj ove stranice je dio arhivskog sadržaja i odnosi se na prethodne sazive Vlade Crne Gore. Moguće je da su informacije zastarjele ili nerelevantne.
Arhiva

Odluka u korist Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava u Strazburu

Objavljeno: 28.06.2018. • 20:40 Autor: Zastupnik Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava, Valentina Pavličić
Evropski sud za ljudska prava u Strazburu donio je odluku u predmetu Ivanović i DOO Daily Press protiv Crne Gore i proglasio predstavku neprihvatljivom jer je ista očigledno neosnovana u smislu člana 33 stav 3 podstav (a) i stav 4 Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama. 

Predstavka je podnijeta zbog navodne povrede člana 10 Konvencije (sloboda izražavanja). Podnosioci predstavke su se žalili da je građanskom presudom koja je donijeta protiv njih povrijeđena njihova sloboda izražavanja.

Prvi podnosilac predstavke (g-din Ž.Ivanović) je novinar i izvršni direktor dnevnih novina Vijesti, čiji je izdavač drugi podnosilac predstavke (DOO „Daily Press“). Dana 1. septembra 2007.godine, nakon proslave 10 godina od osnivanja dnevnih novina, prvi podnosilac predstavke je napadnut i prebijen od strane tri napadača. U sljedećih par dana (2. - 4. septembar 2007.godine), dnevne novine Vijesti objavile su nekoliko članaka u vezi sa tim napadom, od kojih su neki sadržali komentare prvog podnosioca predstavke, u kojima je tadašnji premijer Crne Gore (g-din M.Đukanović) označen, inter alia, kao nalogodavac napada na prvog podnosioca predstavke. Predmetni novinski tekstovi su sadržali niz raznih optužbi na račun bivšeg premijera i njegove porodice, zbog čega je g-din Đukanović 6. septembra 2007.godine podnio tužbu Osnovnom sudu tražeći naknadu štete zbog takvih natpisa. U građanskom postupku, prvostepeni sud je djelimično usvojio tužbeni zahtjev, utvrdio da je novinskim tekstovima povrijeđena čast i reputacija tužioca i dosudio naknadu nematerijalne štete u iznosu od 20,000.00 €. U prvostepenoj presudi je utvrđeno da „djelovi određenih članaka“ nisu predstavljali vrijednosne sudove, već činjenice (informacije) koje su podložne dokazivanju, a koje prethodno nisu provjerene ni dokazane, i koje su imale za cilj da diskredituju ne samo tužioca, već i njegovu porodicu. Objavljivanjem takvih tekstova koji su sadržali netačne i nedokazane informacije, bez prethodnog provjeravanja, naknadnog ispravljanja, prihvatanja greške ili javnog izvinjenja, prvi podnosilac predstavke je bio istrajan u vrijeđanju reputacije tužioca. U postupku po žalbi, Viši sud je u svojoj presudi u bitnom konstatovao da političari moraju da trpe veći stepen kritike, ali je ipak našao da su navodi iz tekstova prekoračili granice slobode izražavanja i obaveze prvog podnosioca predstavke kao novinara u tom dijelu. U konačnom je našao da je dosuđena naknada štete previsoka, zbog čega je preinačio prvostepenu presudu i dosudio tužiocu iznos od 10,000.00 €.

Kada je u pitanju krivični postupak povodom napada na prvog podnosioca predstavke, Osnovni državni tužilac je u oktobru 2007.godine podigao optužnicu protiv dva lica, R.P. i M.B., koji su u januaru 2015.godine proglašeni krivim od strane nadležnog Osnovnog suda i osuđeni na po 4 godine zatvora. Prvostepena presuda je u dijelu kazne preinačena od strane Višeg suda i navedena lica su osuđena na po 1 godinu zatvora.

Analizirajući okolnosti predmetnog slučaja, Evropski sud je ponovio svoje principe da pravo na slobodu izražavanja nije apsolutno i njegovo ostvarivanje ne smije kršiti druga prava koja su zaštićena Konvencijom, kao što je npr. pravo na poštovanje privatnog života iz člana 8 Konvencije ili pretpostavka nevinosti sadržana u članu 6 stav 2 Konvencije. Kada je u pitanju konkretan predmet, Evropski sud je nesporno našao da su predmetne građanske presude predstavljale „zakonom propisano“ miješanje u slobodu izražavanja, kao i da su imale legitiman cilj zaštite prava i ugleda drugih lica. Ono što je taj Sud posebno ispitivao jeste da li je to miješanje bilo „neophodno u demokratskom društvu“, odnosno da li je sporna presuda bila proporcionalna legitimnom cilju kojem je težila. U razmatranju ovog pitanja, Evropski sud je utvrdio da su domaći sudovi u svojim presudama prepoznali konflikt između prava na slobodu izražavanja i prava na zaštitu prava i ugleda drugih, kao i da je naročito Viši sud u svojoj presudi prihvatio da političari moraju da trpe veći stepen kritike od drugih, ali da su ipak određeni djelovi novinskih tekstova sadržali naročitu grubu kritiku, koja nije bila potkrijepljena nikakvim dokazima. Sam Evropski sud je utvrdio da su optužbe u tekstovima bile naročito ozbiljne, kao i da ništa u konkretnom slučaju nije ukazivalo da su podnosioci predstavke nastojali da verifikuju istinu ili pouzdanost iznijetih navoda na visokom nivou u tom momentu. Podnosioci predstavke su tvrdili da su sporni navodi bili vrijednosni sudovi i da kao takvi nisu iziskivali dokazivanje, kao da je njihov cilj bio da se naglasi politička odgovornost bivšeg premijera za društvenu situaciju gdje napadi na novinare prolaze nekažnjeno. Evropski sud je utvrdio da se mora napraviti razlika između konstatacija da je bivši premijer politički odgovoran za takvo stanje u društvu i neposrednih optužbi da je on lično poslao nekog da napadne prvog podnosioca predstavke. Činjenica da se pojedinac direktno optužuje na način što se navodi njegovo ime i pozicija obavezuje podnosioca predstavke da pruži dovoljan činjenični osnov za svoje tvrdnje. U konačnom, Evropski sud je našao, da zaključak koji su donijeli domaći sudovi u predmetnom slučaju prilikom razmatranja proporcionalnosti miješanja u slobodu izražavanja nije bio nerazuman, kao i da je dosuđena naknada štete u skladu sa praksom Evropskog suda.

Ova odluka Evropskog suda je pravosnažna danom donošenja i podnosioci predstavke nemaju pravo žalbe.


Zastupnik Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava,
Valentina Pavličić

Vezani članci:

Nove presude Evropskog suda za ljudska prava - Boljević i drugi protiv Crne Gore, Abdović 25.04.2024.
Godišnji izvještaj Komiteta ministara o nadzoru nad izvršenjem presuda i odluka Evropskog 23.04.2024.
Postupak izvršenja presuda Evropskog suda za ljudska prava donijetih po predstavkama bivši 15.04.2024.
Izvršenje presude Evropskog suda za ljudska prava - dopunjeni Akcioni plan u predmetu Sini 12.04.2024.
Da li vam je sadržaj ove stranice bio od koristi?