MERS: Povećane koncentracije radona u 62 škole, naložena nova mjerenja

Ekološki inspektor za zaštitu od zračenja donio je ukupno 62 rješenja, kojima je naloženo da 62 škole preko ovlašćene institucije izvrše nova mjerenja koncentracije radona u prostorijama u kojima su ranije utvrđene povišene vrijednosti ovog radioaktivnog gasa.

Naime, inspektor je 12. decembra 2025. godine, uvidom u Izvještaj o izmjerenim koncentracijama radona iz 2017. godine, realizovan u okviru projekta MNE9004 „Mapiranje radona u Crnoj Gori i unapređenje nacionalnog sistema zaštite od radona“, utvrdio da su u 62 škole, u velikom broju prostorija, izmjerene koncentracije radona iznad graničnih vrijednosti. Projekat je sproveo tadašnji resor Ministarstva prosvjete, a predmetni izvještaj Inspekciji za zaštitu od zračenja dostavljen je tek 12. decembra 2025. godine.

Podsjećamo da je Zaključkom Vlade Crne Gore broj 07-6019 od 20. decembra 2018. godine Ministarstvo prosvjete bilo zaduženo da, u saradnji sa ekspertskim timom, do IV kvartala 2019. godine pripremi Akcioni plan remedijacije škola ustanova, kao i predlog višegodišnjeg finansiranja aktivne remedijacije objekata prepoznatih u tom planu, iz budžetskih sredstava i/ili donacija. Navedene obaveze nijesu realizovane.

Prema Pravilniku o granicama izlaganja jonizujućem zračenju („Službeni list SRJ“, br. 46/96), interventni nivoi za hronično izlaganje radonu iznose 200 Bq/m³ za novizgrađene stambene objekte, 400 Bq/m³ za postojeće stambene objekte, dok je za radna mjesta propisan interventni nivo od 1000 Bq/m³ srednje godišnje koncentracije radona u vazduhu.

Takođe, članom 8 stav 11 Zakona o zaštiti od jonizujućeg zračenja i radijacionoj sigurnosti („Službeni list Crne Gore“, br. 56/09, 58/09 i 40/11) propisano je da inspektor ima pravo i dužnost da naloži ispunjenje propisanih uslova i otklanjanje svih nedostataka koji mogu izazvati štetne posljedice po zdravlje ljudi ili životnu sredinu.

Shodno navedenom i činjenici da Ministarstvo prosvjete nije izvršilo remedijaciju navedenih škola, neophodno je prvo izvršiti mjerenja koncetracija radona, a onda u skladu sa navedenim mjerenjima sprovesti dalje hitne radnje kako bi se nivo radona u školama doveo ispod graničnih vrijednosti.