UN sankcije – Libija

Autor: MINISTARSTVO VANJSKIH POSLOVA CRNE GORE

UN SANKCIJE - LIBIJA

Tokom prvih mjeseci 2011. godine, niz narodnih protesta izbio je širom Bliskog istoka i sjeverne Afrike, zahtijevajući veće političke i ekonomske slobode. Nakon svrgavanja predsjednika Zine El Abidine Ben Alija u Tunisu 14. januara 2011. godine i Hosnija Mubaraka u Egiptu 11. februara 2011. godine, izvršen je značajan pritisak na režim Muamera Gadafija u Libiji, posebno u gradu Bengaziju na istoku zemlje koji je do sredine februara 2011. godine bio pod kontrolom opozicije.

Tokom građanskog rata u Libiji, lojalne snage Gadafiju su optužene za vazdušne napade u Tripoliju nad civilnim demonstrantima, što je izazvalo široku osudu. UN su pozvane na akciju.

Rezolucija SB UN 1970 (2011), koju su predložili Francuska, Njemačka, Ujedinjeno Kraljevstvo i SAD, usvojena je nakon jednodnevne rasprave. Osuđena je upotreba smrtonosne sile od strane vlade Moamera Gadafija protiv demonstranata koji su učestvovali u libijskom građanskom ratu i kao odgovor uvela niz međunarodnih sankcija. Rezolucija Savjeta bezbjednosti je bila prvi put da je Savjet jednoglasno uputio jednu zemlju Međunarodnom krivičnom sudu. Takođe, istom rezolucijom uspostavljen je Komitet Savjeta bezbjednosti za praćenje sprovođenja embarga na oružje Libijskoj Arapskoj Džamahiriji.

Prema Rezoluciji SB UN 1973 (2011), Libija je bila prvi slučaj u kojem je Savjet bezbjednosti odobrio vojnu intervenciju pozivajući se na “pravo na mir”.

Rezolucije

Rezolucijom SB UN 1970 (2011), donesenom 2011. godine, uveden je embargo na oružje, zabranu putovanja i zamrzavanje imovine u vezi sa situacijom u Libijskoj Arapskoj Džamahiriji.

Rezolucijom SB UN 1973 (2011), donesenom 2011. godine, izriču se dodatne mjere u vezi sa situacijom u Libijskoj Arapskoj Džamahiriji i uspostavlja Panel eksperata za pomoć u praćenju relevantnih mjera.

Rezolucijom SB UN 2009 (2011), donesenom 2011. godine, ublažavaju se, odnosno ukidaju neke od mjera u vezi sa situacijom u Libiji.

Rezolucijom SB UN 2040 (2012), donesenom 2012. godine, izmjenjuje se odredba koja se odnosi na sprovođenje embarga na oružje; proširuje i modifikuje mandat smanjenog panela eksperata.

Rezolucijom SB UN 2095 (2013), donesenom 2013. godine, dodatno se ublažava embargo na oružje u odnosu na Libiju; produžava se mandat Komisije eksperata.

Rezolucijom SB UN 2144 (2014), donesenom 2014. godine, naglašava se usklađenost sa modalitetima nabavke oružja, uključujući osiguravanje da transferi stignu i ostanu kod određenog krajnjeg korisnika, te podstiče bilateralne konsultacije u vezi s potraživanjima za nezakonito prisvojena sredstva.

Rezolucijom SB UN 2146 (2014), donesenom 2014. godine, ovlašćuju se države članice da vrše inspekciju brodova na otvorenom moru za koje je Komitet odredio da pokušavaju nezakonito izvoziti sirovu naftu iz Libije. Odlučuje se da se uvede niz mjera za takva plovila. Proširuje se mandat i veličina Panela eksperata.

Rezolucijom SB UN 2174 (2014), donesenom 2014. godine, pojačava se embargo na oružje i proširuje kriterijume za određivanje pojedinaca ili entiteta kao predmet zabrane putovanja i zamrzavanja imovine. Traži se od Stručne komisije da pruži informacije o onima koji ispunjavaju dodatne kriterijume.

Rezolucijom SB UN 2213 (2015), donesenom 2015. godine, produžavaju se ovlašćenja i mjere u vezi s pokušajima ilegalnog izvoza sirove nafte iz Libije, do 31. marta 2016. godine. Dalje se razrađuju kriterijumi za određivanje; produžava mandat Komisije eksperata.

Rezolucijom SB UN 2278 (2016), donesenom 2016. godine, produžavaju se ovlašćenja i mjere u vezi s pokušajima ilegalnog izvoza sirove nafte iz Libije do 31. jula 2017.godine; produžava se mandat Komisije eksperata.

Rezolucijom SB UN 2362 (2017), donesenom 2017. godine, proširuju se ovlašćenja i mjere u vezi s pokušajima ilegalnog izvoza sirove nafte iz Libije do 15. novembra 2018. godine i proširuje njihovu primjenjivost na naftu. Dalje razrađuje kriterijume za stavljanje na sankcionu listu; produžava mandat Komisije eksperata do 15. novembra 2018. godine.

Rezolucijom SB UN 2441 (2018), donesenom 2018. godine se produžavaju ovlašćenja, kao što je navedeno u rezoluciji 2146 (2014) i produženo rezolucijama 2278 (2016) i 2362 (2017), za dodatnih 15 mjeseci od datuma usvajanja rezolucije; Pozivaju države članice da izvještavaju Odbor o radnjama koje su preduzele za učinkovito sprovođenje mjera zabrane putovanja i zamrzavanja imovine; Dalje razrađuje kriterijume za stavljanje na sankcionu listu i produžuva se mandat Komisije eksperata do 15. februara 2020. godine.

Rezolucijom SB UN 2509 (2020), donesenom 2020. godine, nadalje se produžavaju, do 30. aprila 2021. godine, ovlašćenja predviđena i mjere nametnute Rezolucijom 2146 (2014), izmijenjenom stavom 2 rezolucije 2441 (2018) i da izmijeni period imenovanja u stavu 11 Rezolucije 2146 (2014) da bude jedna godina. Produžava mandat Komisije eksperata do 15. maja 2021. i traži od Komisije da prijavi sve informacije u vezi sa nezakonitim izvozom ili nedozvoljenim uvozom nafte iz Libije, uključujući sirovu naftu i rafinisane naftne derivate.

Rezolucijom SB UN 2644 (2022), donesenom 2022. godine, dalje se produžavaju do 30. oktobra 2023. godine ovlašćenja i mjere u rezoluciji 2146 (2014), izmijenjena stavom 2 rezolucija 2441 (2018) i 2509 (2020. Produžava do 15. novembra 2023. godine mandat Komisije eksperata.

Pristup sankcionoj listi

Ažuriranoj sankcionoj listi Komiteta SB UN za Libiju moguće je pristupiti na dolje navedenoj internet stranici:

https://www.un.org/securitycouncil/sanctions/1970/materials

Sankcioni komitet SB UN za Libiju

Sankcioni komitet SB UN za Libiju, u skladu sa rezolucijom SB UN 1973 (2011) koja se odnosi na Libiju nadgleda sankcije koje je uveo Savjet bezbjednosti UN.

Internet stranici ovog komiteta moguće je pristupiti preko sljedećeg linka:

https://www.un.org/securitycouncil/sanctions/1970 .

Smjernice komiteta SB UN za Libiju dostupne su na sljedećoj internet stranici:

https://www.un.org/securitycouncil/sanctions/1970/guidelines .

Ciljevi sankcija

Prekid neprijateljstava, pregovori o sporazumu, sprovođenje mira, izgradnja mira, podrška demokratiji, ljudska prava, odgovornost za zaštitu.

Vrsta sankcija