Prihodi budžeta u periodu januar – jul 2023. godine iznosili su 1.443,9 mil. € ili 23,4% procijenjenog BDP-a i veći su za 256,7 € ili 21,6% u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 363,9 mil. € ili 33,7%. Najznačajnija pozitivna odstupanja zabilježena su kod Ostalih prihoda, Prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, Prihoda po osnovu poreza na dobit pravnih lica, Doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i Donacija i transfera.

Prihodi po osnovu PDV-a do kraja jula mjeseca naplaćeni su u iznosu od 568,3 mil. € što je za 46,4 mil. € ili 8,9% veće u odnosu na planirane i 83,3 mil. € ili 17,2% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Prihodi po osnovu Poreza na dobit pravnih lica naplaćeni su u iznosu od 135,8 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 31,8 mil. € ili 30,6%, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 58,7 mil. €  ili 76,2%. Značajan rast ove kategorije prihoda, prevashodno je rezultat rasta ekonomske aktivnosti i ostvarenih rezulata privrednih subjekata u prethodnoj godini, poboljšanja poreske discipline, kao i implementacije progresivne stope oporezivanja dobiti. 

Ostali prihodi u posmatranom periodu iznosili su 119,8 mil. €, što je za 62,4 mil. € veće u odnosu na planirane, i u odnosu na posmatrani period prethodne godine veći su za 103,7 mil. €. Najznačajniji priliv ostvaren je usljed prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine koji je, zaključno sa julom mjesecom iznosio oko 60 mil. € i prenosa sredstava naplaćenih u okviru implementacije  projekta „Ekonomskog državljanstva“  u iznosu od 34 mil. €.

Kategorija Doprinosa realizovana je u iznosu od 289,8 mil. € što je za 50,3 mil. € ili 21% veće u odnosu na planirane, odnosno 60,5 mil. € ili 26,4%  veće u odnosu na uporedni period 2022. godine. Doprinosi i u julu nastavljaju trend rasta, a bolja naplata ove kategorije prihoda rezultat je efekata implementacije Zakona o reprogamu poreskog potraživanja, ali i uvećane osnove za obračun doprinosa usljed povećanja koeficijenata za zarade zaposlenih u javnom sektoru.

U navedenom periodu značajan rast zabilježen je i kod kategorije Donacije i transferi koji su ostvareni u iznosu od 47,0 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 21,4 mil. € i 32,0 mil. € u odnosu na uporedni period 2022. godine. Rast navedene kategorije prevashodno je rezultat izvršene uplate sredstava od strane EU, a po osnovu direktne budžetske podrške za energetsku efikasnost. Navedena sredstva, shodno Finansijskom sporazumu, predstavljaju nenamjenska sredstva koja se mogu koristiti za finansiranje budžetskih potreba.

Prihodi od akciza do kraja jula ostvareni su u iznosu od 171,5 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 29,9 mil. € ili 21,1%, odnosno 34,2 mil. € ili 24,9% u odnosu na isti period 2022. godine. Ova kategorija prihoda bilježi rast prevashodno usljed prestanka implementacije Odluke o umanjenju iznosa akcize za promet bezolovnog benzina i gasnih ulja, a značajan doprinos rastu akciza zabilježen je u posmatranom periodu i kod akcize na duvan i duvanske proizvode.

Najveći doprinos rastu akciza za sedam mjeseci 2023. godine zabilježen je kod:

- akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu od 11,7 mil. €, što je za 4,3 mil. € veće u odnosu na isti period prethodne godine;

- akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu od 17,8 mil. €, što je za 9,6 mil. € veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Pored navedenog, 01. jula 2023. godine stupio je na snagu član Zakona o akcizama, kojim se uvodi akciza na proizvode od šećera, kakaoa i sladoled. U julu mjesecu, po ovom osnovu naplaćeno je ukupno 0,39 mil. €. Osim toga, istog datuma na snagu je stupio novi akcizni kalendar za duvanske proizvode.

Sa druge strane, prihodi od poreza na dohodak fizičkih lica ostvareni su u iznosu od 31,5 mil. €, što je u odnosu na plan manje u iznosu od 0,2 mil. € ili 0,5% i 20,7 mil. € ili 39,7% u odnosu na isti period prethodne godine. Umanjenje ove katgeorije prihoda u odnosu na isti period 2022. godine, prvenstveno je rezultat značajnog uvećanja procenta ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštinama, shodno Zakonu o izmjenama i dopuni zakona o finansiranju lokalne samouprave koji je stupio na snagu u avgustu prošle godine ('Službeni list Crne Gore', br. 086/72 od 03.08.2022. godine).

Izdaci budžeta za period januar-jul 2023. godine iznosili su 1.292,4 mil. € ili 20,9% procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 128,6 mil. € ili 9,1% dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 139 mil. € ili 12%.

U strukturi ukupne potrošnje u posmatranom periodu, Tekući budžet izvršen je na nivou od 1.243,2 mil €, što predstavlja 96% ukupne potrošnje, dok je Kapitalni budžet izvršen na nivou od 49,2 mi €, što predstavlja 4% ukupne potrošnje.

Posmatrajući glavne kategorije potrošnje u okviru Tekućeg budžeta, tekući izdaci, u navedenom periodu, realizovani su u iznosu od 558,6 mil. € i u odnosu na planirane manji su za 24,8 mil. € ili 4,3%. U okviru ove kategorije izdataka najznačajnija izdvajanja su u kod Bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca u iznosu od 368,6 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 12,9 mil. € ili 3.6% i koje su realizovane u skladu sa važećim zakonskim propisima, popisanim kolektivnim ugovorima i stvarnom obračunu zarada, dok su ostale budžetske pozicije u okviru Tekućih izdataka ispod plana, shodno stvarnoj dinamici potrošnje potrošačkih jedinica. Transferi za socijalnu zaštitu do kraja jula ostvareni su u iznosu od 460,4 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 6,2 mil. € ili 1,4%, dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 107,7 mil. € ili 30,5%, što je dominantno rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, usljed primjene novih zakonskih rješenja.

Kapitalni budžet u posmatranom periodu ostvaren je u iznosu od 49,23 mil. €, što predstavlja izvršenje 43% plana.

Rashodi u julu mjesecu 2023. godine iznosili su 223,8 mil. € i manji su u odnosu na plan 13,4 mil. € ili 5,7%, a veći su za 45,6 mil. € ili 25,6% u odnosu na jul 2022. godine.

Najveće odstupanje, odnosno niže izvršenje od plana u julu mesecu u okviru Tekućeg budžeta je kod Tekućih izdataka za 4,25 mil € i Kapitalnih izdataka u Tekućem budžetu za 3,7 mil €, dok je kod Transfera za socijalnu zaštitu veće izvršenje za 2,3 mil € usljed većeg izvršenja po osnovu Prava iz oblasti socijalne zaštite i Prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.

Rashodi u Kapitalnom Budžetu Crne Gore u julu mjesecu 2023. godine ostvareni su u iznosu od 12,5 mil. € odnosno 62% plana.

Imajući u vidu realizaciju prihoda i rashoda, u posmatranom periodu januar-jul ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 151,5 mil. €, odnosno na nivou od 2,5% procjenjenog BDP-a. U julu je ostvaren budžetski deficit u iznosu od 16,3 mil. €.

Preliminarni podaci o izvršenju budžeta za avgust 2023. godine

Pozitivni trendovi naplate prihoda evidentni su i tokom avgusta mjeseca. Naime, prema preliminarni podacima, prihodi budžeta u avgustu mjesecu iznosili su 242 mil. €, što je u odnosu na isti mjesec prethodne godine veće za 49 mil. € ili 25%. U poređenju sa planom za avgust mjesec, prihodi budžeta su iznad plana za 40 mil. € ili 20%.

Sa druge strane, prema preliminarnim podacima o potrošnji, u avgustu je izvršenje budžeta realizovano na nivou od 198 mil €, što predstavlja 95% plana. Evidentirana je bolja realizacija Kapitalnog budžeta koja je realizovana na nivou od 22.3 miliona € što predstavlja 115% plana, dok je tekuća potrošnja na nivou od 175 mil €, odnosno, 94% plana

Shodno navedenom, preliminarni podaci ukazuju da je, na osnovu realizovanih ostvarenih prihoda i rashoda, ostvaren suficit budžeta u iznosu od 45 mil €. Uzimajući navedeno u obzir, suficit budžeta države za period januar – avgust na nivou je od 196 mil € ili 3.2 % BDP-a, dok je na depozitima države na kraju avgusta raspoloživo preko 190 mil €, odnosno preko 260 mil €,  uključujući rezerve zlata.