SAOPŠTENJE ZA JAVNOST (Cisticerkoza goveda - bobičavost)

Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove je od strane službenog i ovlašćenog veterinara sa teritorije opštine Plav obavještena o utvrđivanju prisustva cisticerkoze kod goveda na liniji klanja, na dvije odobrene klanice.

Na teritoriji opštine Plav cisticerkoza je utvrđena kod 23 grla na liniji klanja. U skladu sa propisima, 7 trupova zaklanih goveda je proglašeno nepodesnim za ishranu ljudi i uništeno i neškodljivo uklonjeno dok je 16 zadržano na zamrzavanje u propisanom roku, nakon čega se mogu se koristiti za ishranu ljudi uz termičku obradu.  

Uprava intenzivno prati epizootiološku situaciju po pitanju ove parazitoze i preduzima sve neophodne mjere u cilju maksimalnog smanjivanja rizika za zdravlje ljudi i životinja, iz svoje nadležnosti. Ovo uključuje obavezne preglede životinja na liniji klanja, a nakon dobijanja obavještenja, naložene su i pojačane kontrole prometa mesa i proizvoda od mesa na teritoriji više opština u sjevernom dijelu Crne Gore i druge mjere.

Cisticerkoza je parazitska bolest goveda uzrokovana larvenim oblikom pantljičare čoveka, Taenia saginata. Nema patološki značaj kod goveda, obično prolazi bez simptoma ili sa blažim simptomima koji nestaju nakon nekoliko dana, ali ima ekonomski značaj zbog odbacivanja mesa jako inficiranih goveda. Poseban značaj ima jer se radi o zoonozi – bolesti od koje mogu da obole i ljudi.

Pantljičara Taenia saginata je rasprostranjena širom svijeta, a u većoj mjeri u manje razvijenim zemljama, u kojima su higijena i sanitarni uslovi na niskom nivou, a obavezni pregledi životinja na liniji klanja se ne rade ili su manje zastupljeni. Ipak, prisutna je i u zemljama u kojima su uspostavljeni visoki higijenski standardi i u kojima se sprovodi rutinski pregled mesa, u znatno manjem obimu. S obzirom na to da se radi o zoonozi, veoma je važno da pri pojavi ove bolesti postoji veza između veterinarske i medicinske struke.

U Crnoj Gori je obavezan pregled živih životinja prije klanja kao i post mortem pregled trupova zaklanjih životinja. Ove preglede obavlaju službeni odnosno ovlašćeni veterinari, u skladu sa propisima iz ove oblasti. U prethodnom periodu cisticerkoza je sporadično registrovana na liniji klanja i uvijek su preduzete sve mjere u skladu sa propisima u cilju zaštite zdravlja ljudi i životinja.

Pregled živih životinja (ante mortem) i trupova i drugih dijelova zaklanih životinja (post mortem) na liniji klanja u odobrenim objektima za klanje goveda sprovodi se permanentno od strane službenih odnosno ovlašćenih veterinara koji su ovlašćeni od strane Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove.

Ante mortem i post mortem pregledi ključni su za provjeru usklađenosti sa zahtjevima koji se odnose na zdravlje ljudi i zdravlje i dobrobit životinja.

Savjesnim i propisanim tehnikama post mortem  pregleda trupova zaklanih goveda na liniji klanja od strane službenih odnosno ovlašćenih veterinara otkriva se cisticerkoza (bobičavost)  i suzbija u skladu sa propisima. Pregled se vrši u skladu sa propisom o o načinu vršenja službenih kontrola proizvoda životinjskog porijekla namijenjenih ishrani ljudi. Postupak odnosno post mortem pregled vrši se vizuelnim pregledom spoljašnje površine trupa palpacijom i zarezivanjem (incizijom) djelova trupa, nus proizvoda životinjskog porijekla, jestivih i nejestivih i laboratorijskim ispitivanjama, po potrebi. Kod sumnje na prisustvo larvi parazita vrši se detaljno zarezivanje i u odnosu na utvrđeno – stepen invadiranosti, veterinar donosi odluku o daljoj upotrebi mesa – nije podesno za ishranu ljudi ili se osposobljava. Kod generalizovane cisticerkoze – kada je zahvaćen cijeli trup životinje, meso se proglašava nepodesnim za ishranu što podrazumjeva potpuno odbacivanje trupa i organa i uništavanje i neškodljivo uklanjanje. Ako samo meso nije zaraženo cisticerkozom i nije zahvatila cijelu životinju, što se takođe utvrđuje pri pregledu, vrši se odbacivanje zahvaćenih djelova, a ostatak trupa i organa koji nijesu zaraženi, mogu se koristiti za ishranu ljudi nakon zamrzavanja.

Cisticerkoza goveda povezana je sa različitim faktorima životne sredine, a posebno su ugrožene životinje koje imaju pristup površinskim vodama, poplavnim područjima, pašnjacima ili izvorima otpadnih voda. Goveda se zaraze  ako progutaju jajašca pantljičare koja s ljudskim izmetom dospeju u hranu za životinje, na pašnjacima ili u vodu za piće u sanitarno neuređenim uslovima. Rasturanje ljudskog izmeta po pašnjacima i izlivanje tekućih i drugih voda gde se uliva kanalizacija je najčešći put i način infekcije goveda.

Cisticerkoza može predstavljati zdravstveni problem kod ljudi koji u ishrani koriste sirovo, nedovoljno kuvano ili pečeno meso koje potiče od zaraženih goveda, a invazija se širi i nečistim rukama zaražene osobe konzumiranjem hrane ili vode koja je zagađena fekalijama. U širenju cisticerkoze ulogu mogu imati i insekti (muve) koje mehaničkim prenosom šire jajašca iz fecesa na hranu.

Za prevenciju cisticerkoze veoma su važne dobre higijenske mjere, zatim klanje i nabavka mesa i proizvoda od mesa iz objekata koji su odobreni odnosno registrovani, konzumiranje termički obrađenog mesa, pranje ruku i primjena drugih higijenskih mjera, a uređenje i dobre higijenske mjere pri držanju, ishrani i napajanju životinja i korigovanje sanitarnih, higijenskih navika ljudi kao i pronalaženje i  liječenje ljudi, nosilaca pantljičara, su modeli za suzbijanje ove parazitoze.

Uprava još jednom apeluje na građane koji kolju životinje za sopstvenu potrošnju da klanje obavljaju u odobrenim klanicama kako bi životinje bile pregledane od strane veterinara i izbjegli eventualne opasnosti po svoje zdravlje i zdravlje svoje porodice.