ZAŠTIĆEN NAZIV GARANTOVANO TRADICIONALNOG SPECIJALITETA - „BAMIJE NA ULCINJSKI NAČIN“

Uspostavljanje sistema zaštite i podizanja vrijednosti poljoprivrednih proizvoda i hrane sa geografskim oznakama, kao i  sistema za zaštitu proizvoda s posebnim svojstvima i karakteristikama, koja proizilaze iz tradicionalnih načina proizvodnje i pripreme čine  osnovu politike kvaliteta. Širom svijeta javljaju se rastuća očekivanja i zahtevi potrošaca za hranom i poljoprivrednim proizvodima koji nose oznaku određenog kvaliteta, posebno onog kvaliteta koji je povezan sa porijeklom, tradicijom i specificnim znanjem i vještinama.

Crna Gora je dobila deveti zaštićeni proizvod oznakom kvaliteta, odnosno oznakom garantovano tradicionalnog specijaliteta, riječ je o gotovom jelu (gastronomskom specijalitetu) „Bamiji na ulcinjski način“. Pokretači i nosioci ovog zaštićenog naziva je „Udruženje za uzgoj i promociju bamije“ iz Ulcinja.

Za Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je ovo izuzetno važan doprinos jer je ovo PRVI proizvod zaštićen kao garantovano tradicionalni specijalitet.

Pravni efekti registrovanja naziva GTS nijesu direktno vezani za koncept teritorije kao što su geografske oznake i svi proizvođači koji proizvode u skladu sa specifikacijom imaju pravo da koriste registrovani naziv, bez obzira gdje se nalaze tj. gdje se proizvodnja obavlja, ako ispunjavaju zahtjeve propisane usvojenom na (prehrambene) proizvode koji su rezultat proizvodnog procesa koji odgovara tradicionalnom načinu pripreme i obrade tih proizvoda ili je su proizvodi proizvedeni upotrebom sirovih materijala ili sastojaka koji se tradicionalno koriste u proizvodnji. Zaštićeni naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta  ili sa njom povezanim nacionalno propisanim znakom (logotipom), više se ne može koristiti na deklaraciji sličnih poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda koji ne ispunjavaju uslove iz objavljene specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta.

Logotip „Udruženja za uzgoj i promociju bamije u Crnoj Gori“

GTS je šema vrlo specifična, jer potencijalno može obuhvatiti veliki broj korisnika. Naime, oznaka GTS se može koristiti za proizvode sa posebnim karakteristikama proisteklim iz upotrebe tradicionalnih sastojaka ili tradicionalnog načina pripreme. “Tradicionalan” označava dokazanu upotrebu proizvoda na tržištu kroz vremenski period koji pokazuje prenošenje sa generacije na generaciju, u trajanju od najmanje 30 godina.

„Bamija na ulcinjski način“ je  gastronomski specijalitet, gotovo jelo od povrća sa dodatkom mesa  koji je postao prepoznatljiv kroz vrijeme kao najčešće spravljan i po specifičnom metodu proizvodnje tipičan za Ulcinj.  Osnovna sirovina u gastronomskom specijalitetu je bamija.

„Bamija na ulcinjski način“ je specijalitet među jelima koje ima svoj jedinstveni recept i metod proizvodnje koji zahtijeva veliku preciznost, vještinu i znanje. Smatra  se crnogorskim kulinarskim specijalitetom i tradicionalnom i autentičnom odlikom ulcinjske kuhinje, već decenijama unazad. Jedinstveni recept je rezultat vještina i znanja ulcinjskih domaćica i metoda proizvodnje koji zahtjeva veliku preciznost, te se na ovaj način priprema samo u toj regiji. „Bamija na ulcinjski način“ odlikuje bogat asortiman mirisa i ukusia i prijatna opažanja u ustima koja daju osećaj punoće, sočnosti i sitosti.

Bamija spremljena na tipičan način, karakterističan za Ulcinj, kao gastronomski specijalitet je bila u ponudi decenijama. Dokaz toj tvrdnji je i meni iz „Dvorca Balšića“ i „Palate Venecija“ iz 1996. godine. Navedene godine su pomenuta dva hotela iz Ulcinja organizovala i prezentaciju kroz degustiranje pripremljene bamije u hotelu „Crna Gora“.

Mnogo je publikacija i kuvara koji daju doprinos očuvanju kulinarskog bogatstva i autentičnosti kuhinje Crne Gore. Među mnoštvom gastronomskih specijaliteta opisana je i jelo „Bamije“ i metod tipičan za Ulcinj i okolinu.

 Za naše Ministarstvo, kao i za Crnu Goru ovo je značajan korak. Kvalitet i raznovrsnost proizvodnje u oblastima evropske poljoprivrede čine jednu od najvažnijih naših snaga, jer obezbjeđuju konkuretnu prednost i opstanak malim, specifičnim i tradicionalnim proizvođačima i daju veliki doprinos njenom kulturnom i gastronomskom naslijeđu. Zaštita, kao što je ova  je posljedica vještina i odlučnosti proizvođača koji su održavali tradiciju, ali su vodili računa i o razvoju novih sastojaka i načina proizvodnje, modernizaciji proizvodnje i proizvoda kao i valorizaciji kroz sektor turizma. Zaštitom ovakvih proizvoda postižemo prepoznatljivost na tržištu, kako na regionalnom tako i na međunarodnom, na ovaj način proizvod doprinosi prepoznatljivosti mjesta i regiona. Promocija i zaštita proizvoda oznakama kvaliteta doprinose ruralnom razvoju, diverzifikaciji prehrambenih proizvoda i većem izboru potrošaca. Zaštita naših specifičnih proizvoda doprinosi i bogatjoj turističkoj ponudi, te razvoju samih turističkih destinacija.