Zakon o turizmu i ugostiteljstvu („Sl. list CG“, br. 2/18 i 13/18) - Najčešće postavljana pitanja

Pitanje - Na koji način će biti regulisano pitanje „definicije hotel (apart, garni, boutique i sl.)“?

Odgovor (broj: 108-292/18, od 19.02.2018.):
Bliže vrste ugostiteljskih objekata - vrste “hotel” i minimum usluga koje se mogu pružati u njima, kao i način upravljanja, održavanja i poslovanja po kondo i mješovitom modelu biće propisani od strane Ministarstva u roku definisanim članom 131 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu.

Pitanje: Članom 99 definisana je mogućnost promjene modela poslovanja hotela kategorije jedne i dvije zvjezdice u slučaju podizanja kategorije u nivo od 4/5 zvjezdica. Da li postoji mogućnost za hotele kategorije tri zvjezdice, i ako ne, šta je predviđeno za hotele te kategorije?

Odgovor (broj: 108-292/18, od 19.02.2018.):
Kada je riječ o promjeni modela poslovanja, ista se odnosi samo na hotele sa 1 i 2 zvjezdice, sa ciljem podizanja njihovog kvaliteta, i to na nivo kategorije od 4 i 5 zvjezdica.
Zakonska odredba koja propisuje promjenu modela poslovanja odnosi se na izuzetne slučajeve, pa je zato i usmjerena samo na hotele niske kategorije, a ne na hotele više i visoke kategorije.

Pitanje - Da li se u prijavu za dobijanje rješenja o upisu u Centralni turistički registar, unosi kategorija ugostiteljskog objekta kao lična ocjena fizičkog lica - izdavaoca smještaja?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Članom 77 stav 4 tačka 3, propisano je da prijava, koju podnosi fizičko lice osam dana prije početka obavljanja djelatnosti, sadrži “vrstu ugostiteljske usluge, kategoriju i strukturu smještajnih kapaciteta sa ukupnim brojem ležaja”, što znači da fizičko lice u prijavu unosi kategoriju za koju smatra da njegov objekat ispunjava uslove, tj. unosi nivo kategorije kao svoju ličnu ocjenu, i to na osnovu popunjenog obrasca ček-liste za traženu kategoriju, koja se podnosi uz prijavu, shodno stavu 3 alineja 4 istog člana.

Pitanje: Da li fizičko lice – pružalac usluga smještaja može biti zakupac ili korisnik prostorija odnosno zemljišta?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
U članu 100 stav 2 propisano je da ugostiteljske usluge u domaćinstvu, pored ostalih, može pružati “fizičko lice (domaće ili strano) koje je vlasnik/suvlasnik ili član porodičnog domaćinstva vlasnika/suvlasnika smještajnih kapaciteta, odnosno zemljišta, što znači da fizičko lice kao pružalac usluga smještaja u domaćinstvu ne može biti zakupac ili korisnik prostorija ili zemljišta.

Fizičko lice, kao vlasnik objekta, na osnovu ugovora o zakupu, može izdati svoj objekat ugostitelju (privrednom društvu, drugom pravnom licu ili preduzetniku), a što nije u suprotnosti sa članom 100 stav 6.


Pitanje: Šta znači lična izjava izdavaoca smještaja o ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Shodno članu 77 stav 3 alineja 3, uz prijavu se podnosi “izjava o ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova u pogledu prostora, opreme i sredstava za obavljanje ugostiteljske djelatnosti u skladu sa članom 79”, što znači da se izjavom izdavalac obavezuje da je njegov objekat, odnosno prostor za obavljanje ugostiteljske djelatnosti, opremljen i uređen shodno propisanim minimalno-tehničkim uslovima koje propisuje Ministarstvo, dok će, shodno članu 79 stav 3, ispunjenost tih uslova, utvrditi nadležni organ lokalne uprave.

Ističemo da se, uz prijavu za obavljanje ugostiteljske djelatnosti, prilažu i izjava o ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova, kao i popunjene ček-liste za samo-ocijenjenu kategoriju ugostiteljskog objekta i to unaprijed, tj. osam dana prije donošenja rješenja o upisu u Centralni turistički registar od strane nadležnog organa lokalne uprave (član 78 stav 1).

Dakle, izjava o ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova i popunjene ček-liste su dio dokumenata koji se prilažu uz prijavu, shodno članu 77 stav 3. Na osnovu podnijete prijave za obavljanje ugostiteljske djelatnosti sa propisanim pratećim dokumentima, nadležni organ lokalne uprave izdaje rješenje o upisu u Centralni turistički registar, shodno članu 73 stav 5.

Imajući u vidu sadržaj rješenja o upisu u Centralni turistički registar, član 78 stav 2, stvoreni su preduslovi da se istovremeno provede postupak ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova i uslova za kategorizaciju ugostiteljskog objekta, čime se obezbjeđuje cjelovitost postupka, tj. bez potrebe za naknadnim obilaskom objekta.

Nakon utvrđivanja ispunjenosti minimalno-tehničkih uslova i provedenog postupka kategorizacije ugostiteljskog objekta, moguće obaveze organa lokalne uprave odnosile bi se:
- na eventualno brisanje podnosioca prijave za obavljanje ugostiteljske djelatnosti iz Centralnog turističkog registra i to ukoliko nisu ispunjeni minimalno-tehnički uslovi, ili
- na izmjenu podataka o kategoriji objekta, koja je u Centralni turistički registar prethodno upisana na osnovu samo-ocjene podnosioca prijave, ukoliko se rješenjem nadležnog organa lokalne uprave utvrdi da objekat ispunjava uslove za kategoriju koja se razikuje od već upisane, a što, s obzirom da je u pitanju elektronska obrada podataka, ne bi trebalo da predstavlja poseban napor.

Dakle, nadležni organ lokalne uprave na osnovu prijave za obavljanje ugostiteljske djelatnosti donosi rješenje o upisu u Centralni turistički registar (član 73 stav 5), na osnovu kojeg se, i to danom dobijanja rješenja, podnosi zahtjev za kategorizaciju ugostiteljskog objekta (član 84 stav 10).

Na ovaj način se praktično obezbjeđuje mogućnost da se gotovo istovremeno sa podnošenjem prijave izvrši i podnošenje zahtjeva za kategorizaciju, uz prethodno upisivanje ugostiteljskog objekata u Centralni turistički registar.

S obzirom na navedeno, cijenimo da provođenje opisane procedure - od podnošenja prijave za obavljanje ugostiteljske djelatnosti sa pratećom dokumentacijom, do, na osnovu istih, upisa u Centralni turistički registar, ne zahtijeva rok duži od propisanog, tj. osam dana od dana podnošenja prijave, posebno imajući u vidu činjenicu da se uz prijavu, pored ostalog, prilaže i popunjeni obrazac za upis u Centralni turistički registar (član 77 stav 3 alineja 5).

Kada je riječ o rubrici o kategoriji u obrascu za Centralni turistički registar, kako je već navedeno, ista se popunjava na osnovu samo-kategorizacije podnosica prijave za obavljanje ugostiteljske djelatnosti (i podnešene popunjene ček liste), a zatim se, nakon uvida u stanje objekta i usluga koje se u njemu pružaju i donošenja rješenja nadležnog organa lokalne uprave o dodjeli kategorije, vrši njegova, eventualna, izmjena od strane predstavnika nadležnog organa lokalne uprave, koji je ovlašćen za vršenje upisa podataka u Centralni turistički registar.

Pitanje: Koja je razlika između stanova za iznajmljivanje turistima i turističkih apartmana?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Stan za iznajmljivanje turistima je dio građevinske cjeline – stambene zgrade koji se povremeno koristi za iznajmljivanje turistima, a s obzirom da je stan prevashodno namijenjen za stanovanje, ne podliježe postupku kategorizacije, a turistički apartman je ugostiteljski objekat kojem je prevashodna namjena pružanje ugostiteljskih usluga, što znači da se stalno (ne povremeno) koristi za pružanje samo ugostiteljskih usluga (ne koristi se i za stanovanje), i koji podliježe postupku kategorizacije, odnosno mora ispunjavati uslove u pogledu izgrađenosti, veličine i opreme propisane Pravilnikom o vrstama, minimalno-tehničkim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata.

Pitanje: Kako omogućiti izdavanje objekta licu koje ispunjava uslove kategorizacije, ali nije definisalo pravo vlasništva, npr. lice otplaćuje objekat na osnovu notarskog ugovora, u ostavinskom postupku i sl.?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Kada se govori o pravu vlasništva, shodno članu 84 stav 11, ugostitelju se izdaje rješenje o kategoriji ugostiteljskog objekta na period od tri godine, čemu prethodi postupak izdavanja odobrenja za obavljanje djelatnosti, odnosno rješenja o upisu u Centralni turistički registar u okviru kojeg se podnose, između ostalog, i dokaz o svojini ili zakupu ugostiteljskog objekta (član 74 stav 3 alineja 1), odnosno dokaz o svojini ili zakupu ili pravu korišćenja ugostiteljskog objekta (član 77 stav 3 alineja 1), što znači da je moguće izdavanje objekta licu koje podnese jedan od dokaza na osnovu kojih se utvrđuje način i osnov po kojem on koristi objekat.

Pitanje: Da li se u rješenju o upisu u Centralni turistički registar može odrediti rok važenja rješenja?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Na donošenje rješenja o upisu u Centralni turistički registar primjenjuju se odredbe Zakona o upravnom postupku.

Pitanje: S obzirom da je članom 100 stav 5 zakona data mogućnost da pružalac usluga smještaja može za svoje goste pružati usluge doručka, a postojećim pravilnikom nisu određeni bliži uslovi za davanje ovih usluga, molim za pojašnjenje za vođenje tog postupka?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 19.02.2018.):
Usluge doručka, koje su propisane članom 100 stav 5, a koje može da pruža izdavalac smještaj, biće detaljnije razrađene novim pravilnikom o vrstama, minimalno – tehničkim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata (čija je izrada u toku), a do donošenja istog upućujemo na ček listu – Prilog br. 3 „Standardi za kategorizaciju - opšti, obavezni i kvalitativni standardi za sobe za iznajmljivanje, turističke apartmane, kuće za iznajmljivanje i vile” važećeg pravilnika.

Pitanje: S obzirom da se uz prijavu prilažu popunjene ček liste, nejasno je da li se u rješenju upisuje kategorija koju je podnosilac zahtjeva upisao u prijavi?

Odgovor (broj: 101-292/53, od 16.03.2018.):
Sadržaj rješenja o upisu u Centralni turistički registar, shodno članu 78 stav 2, ne predviđa upis kategorije objekta. Popunjene ček liste za traženu kategoriju, shodno članu 77 dostavljaju se uz prijavu, kako bi se ista upisala u obrazac Centralnog turističkog registra (koji se takođe popunjen dostavlja uz prijavu). Ministarstvo ima ovlašćenje da donese pravilnik kojim se propisuje sadržaj i način vođenja CTR i obrazac za upis u CTR (član 106 stav 4 a u vezi sa članom 106 stav 7 Zakona).

Pitanje: Ko utvrđuje ispunjenost minimalno- tehničkih uslova iz člana 79 stav 3?

Odgovor (broj: 101-292/53, od 16.03.2018.):
U smislu člana 79 stav 3 Zakona, ispunjenost minimalno-tehničkih uslova za objekte iz člana 73 st. 4 i 5 ovog zakona, utvrđuje nadležni organ lokalne uprave, što podrazumijeva i uviđaj ovlašćenog službenog lica u objektu uz zapisničko konstatovanje činjeničnog stanja.

Minimalno – tehnički uslovi propisani su Pravilnikom o vrstama, minimalno – tehničkim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata, a gdje uslovi nijesu propisani Pravilnikom, primjenjuje se slobodna ocjena ili analogija odnosno shodna primjena propisa, a može se tražiti dodatna dokumentacija (primjer: s obzirom da za stan nema propisanih minimalno – tehničkih uslova, vrši se shodna primjena propisa o građenju (građevinska i upotrebna dozvola zgrade) ili shodna primjena minimalno – tehničkih uslova kao za sobu, turistički apartman i dr.

Pitanje: Da li se može nastaviti sa praksom donošenja privremenih rješenja do donošenja propisa iz člana 80 stav 7 Zakona?

Odgovor (broj: 101-292/53, od 16.03.2018.):
Zaštita od buke od elektro-akustičkih i akustičkih uređaja propisana je članom 80 ovog zakona, i do donošenja podzakonskog akta (pravilnika) iz stava 7 istog člana, ovo pitanje se može riješiti privremenim rješenjem.

U konkretnom slučaju se radi o spornoj stvari koje nije definitivno uređeno, ali je izvjesno da će se pravilnik donijeti u zakonom propisanom roku. Opravdano je sa stanovišta zaštite javnog interesa i opravdanih zahtjeva vlasnika ugostiteljskih objekata (noćnih i disko klubova), da se privremenim rješenjem uredi predmetna stvar. U svakom slučaju, treba voditi računa da se ispoštuju opravdani interesi trećih lica kako bi se ispunili propisani uslovi zaštite od buke na način da objekat ima zvučnu izolaciju kojom se obezbjeđuje da nivo buke izvan objekta ne prelazi propisanu graničnu vrijednost buke od 65 dB/A/Laeg.

Pitanje: Da li i ko treba da ovjerava propisane knjige (knjigu gostiju, knjigu prigovora i poslovnu knjigu)?

Odgovor (broj: 101-292/53, od 16.03.2018.):
Ugostitelj je dužan da vodi Knjigu gostiju, Knjigu prigovora i Poslovnu knjigu na propisan način i u skladu sa odgovarajućim pravilnikom koji će donijeti Ministarstvo shodno ovlašćenju iz člana 90 stav 2 Zakona, i koji će propisati način vođenja knjiga i njihov sadržaj, kao i opredjeljenje po pitanju ovjere.
Do donošenja propisa (podzakonskih akata - pravilnika) za sprovođenje Zakona o turizmu i ugostiteljstvu, primjenjivaće se podzakonski akti donijeti na osnovu prethodnog Zakona o turizmu, ukoliko nijesu u suprotnosti sa važećim Zakonom. Znači, do donošenja Pravilnika o načinu vođenja i sadržaja Knjige gostiju primjenjuje se važeći pravilnik za tu knjigu (po kojem se Knjiga ovjerava), a do donošenja Pravilnika o načinu vođenja i sadržaja Knjige prigovora shodno se primjenjuje važeći Pravilnik za knjigu žalbi (ista se ovjerava po važećem Pravilniku), dok će se Poslovna knjiga voditi od dana primjene Pravilnika koji će propisati način vođenja i sadržaj Poslovne knjige, a do tada, ugostitelji nijesu u mogućnosti da vode istu (nijesu u obavezi da je vode do donošenja pravilnika).

Pitanje: Koji dokumenat (akt), pored izvoda iz lista nepokretnosti, može da se koristi kao dokaz da je ugostiteljski objekat izgrađen u skladu sa propisima o gradnji?

Odgovor (broj: 101-292/27, od 27.02.2018.):
Dokazi da je ugostiteljski objekat izgrađen u skladu sa propisom o izgradnji objekata su:
1. Za vrijeme važnosti Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (“Sl. list CG”, br. 51/08…33/14), objekat se u skladu sa Zakonom mogao graditi na osnovu građevinske dozvole i tehničke dokumentacije, a njegovo korišćenje bilo je dozvoljeno nakon pribavljanja upotrebne dozvole. Znači, lica koja su, na osnovu prethodnog Zakona dobila građevinsku dozvolu, moraju pribaviti i upotrebnu dozvolu;
2. Po novom Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata (“Sl. list CG”, br. 64/17), a koji je stupio na snagu 14. oktobra 2017. godine, lice je dužno da ima:
- prijavu za radove i
- konačan Izvještaj stručnog nadzora (imalac licence) da može da se bavi tim poslovima.
Nakon navedenog, objekat se upisuje u Katastar.

Pitanje: Da li nepostojanje instaliranog limitatora na uređaju preko kojeg se emituje muzika može biti eliminatorni faktor zbog kojeg poslovna prostorija ne ispunjava minimalno – tehničke uslove za rad ugostiteljskog objekta, pod uslovom da su ostali uslovi iz Pravilnika ispunjeni?

Odgovor (broj: 101-292/34, od 27.02.2018.):
Član 80 propisuje da ugostiteljski objekat u kojem se emituje muzika ili izvodi zabavni program, odnosno upotrebljavaju elektroakustički i akustički uređaji, mora da ispunjava sledeće uslove:
-da ima zvučnu izolaciju kojom se obezbjeđuje da nivo buke izvan objekta ne prelazi propisanu graničnu vrijednost buke od 65 dB (A) Laeq;
-da upotreba elektroakustičkih i/ili akustičkih uređaja ne prouzrokuje buku unutar objekta iznad graničnih vrijednosti buke;
-da na uređaju preko kojeg se emituje muzika ima instaliran limitator jačine zvuka;
-elektroakustički uređaji sa kojih se emituje muzika moraju imati podatke o zvučnoj snazi i moraju biti u skladu sa tehničkim standardima.

Shodno ovlašćenjima iz člana 80 stav 7, granične vrijednosti nivoa buke za sve vrste ugostiteljskih objekata, način mjerenja buke unutar i van ugostiteljskih objekata, način upotrebe i uslove koje mora da ispunjava limitator jačine zvuke i limitator jačine zvuka za mrežno napajanje, propisuje Ministarstvo.

Do donošenja pravilnika o načinu upotrebe i uslovima koje mora da ispunjava limitator jačine zvuka i limitator jačine zvuka za mrežno napajanje, ne postoji obaveza njihove ugradnje, da ne bi došlo do ugradnje uređaja koji ne odgovara propisanim uslovima.

Svi objekti iz člana 80 stav 1, nakon donošenja ovog pravilnika i početka njegove primjene, dužni su ispunjavati propisane uslove zaštite od buke od elektroakustičkih i/ili akustičkih uređaja.

Pitanje: Da li plovni objekat koji pruža usluge iz člana 50 stav 2 tač. 1, 2 i 5 Zakona (taxi brod) mora uz prijavu da dostavi i dokaz o sklopljenom ugovoru o koncesiji ili ugovor o zakupu luke nautičkog turizma, marine ili drugog prihvatnog objekta, ili je dovoljno da dostavi dokaz o pravu korišćenja plovnog objekta sa kojim obavlja djelatnost?

Odgovor (broj: 101-292/34, od 27.02.2018.):
Shodno članu 51 stav 3 alineja 1, pružalac usluga u nautičkom turizmu da bi se upisao u Centralni turistički registar, dužan je da uz prijavu, pored ostalog, podnese i dokaz o pravu korišćenja luke nautičkog turizma-marine ili drugog prihvatnog objekta, tj. ugovor o koncesiji ili ugovor o zakupu prihvatnog objekta, kao i dokaz o korišćenju plovnog objekta koji je registrovan kao plovilo za obavljanje djelatnosti turističkih izleta i prevoza putnika.

Pitanje: Da li stan za iznajmljivanje iz člana 72 stav 1 tačka 2 alineja 4 ne podliježe kategorizaciji?

Odgovor (broj: 101-292/34, od 27.02.2018.):
Stan za iznajmljivanje turistma koji je dio građevinske cjeline – zgrade za kolektivno stanovanje i koji se povremeno koristi za iznajmljivanje turistima, ne podliježe kategorizaciji (član 84 stav 1).

Pitanje: Da li se pružanje usluga tandem-paraglajderom mogu smatrati turističkim uslugama koje uključuju sportsko –rekreativne i avanturističke aktivnosti?

Odgovor (broj: 101-292/46, od 08.03.2018.):
U članu 54 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu, propisano je da su turističke usluge koje uključuju sportsko-rekreativne i avanturističke aktivnosti, pored nabrojanih, “i druge aktivnosti koje pružaju stručno osposobljena lica.”

Kada je riječ o uslugama koje se pružaju tandem-paraglajderom, iste se mogu smatrati turističkim uslugama koje uključuju sportsko – rekreativne i avanturističke aktivnosti, i to iz sledećih razloga:
- paraglajder je, shodno članu 4 stav 1 tačka 70 Zakona o vazdušnom saobraćaju (“Sl. list CG”, br. 30/12 i 30/17), sportski vazduhoplov, i
- paraglajderom, shodno Pravilniku o uslovima i načinu upotrebe zmaja i paraglajdera (“Sl. list CG”, br. 22/13 i 27/13), upravlja pilot koji je stručno osposobljen i ima dozvolu pilota za ovu vrstu sredstava prevoza,
čime su ispunjene propisane odredbe člana 54 stav 1.

Imajući u vidu navedeno, tandem paraglajding kao turistička usluga, pored ostalih, biće obuhvaćena podzakonskim aktom o minimalno-tehničkim uslovima i načinu pružanja usluga sportsko – rekreativnih i avanturističkih aktivnosti koji propisuje Vlada Crne Gore, shodno članu 54 stav 2 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu, dok su obaveze pružaoca turističke usluge - tandem paraglajding, propisane članom 55 istog zakona.


Pitanje: Da li se paraglajder može iznajmljivati u skladu sa članom 63 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu?

Odgovor (broj: 101-292/46, od 08.03.2018.):
S obzirom da, prema odredbama Zakona o vazdušnom saobraćaju, paraglajder može da se koristi i kao prevozno sredstvo, isti se može svrstati pod odredbe koje propisuje član 63 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu.
S tim u vezi, paraglajder se može iznajmljivati kao vrsta prevoznog sredstva (osim paraglajdera, sredstva koja se koriste u vazdušnom prevozu su: avioni, jedrilice, helikopteri, zmajevi i baloni).
U slučaju kada se iznajmljuje paraglajder, neophodno je da se, shodno članu 64 Zakona o turizmu i ugostiteljstvu, provede postupak za dobijanje odobrenja za obavljanje djelatnosti pružanja usluga iznajmljivanja prevoznih sredstava, i to od strane nadležnog organa lokalne uprave, jer se radi o turističkoj djelatnosti koja se uređuje i čije uslove za obavljanje propisuje Zakon o turizmu i ugostiteljstvu.
U tom dijelu, ovaj zakon komplementaran je sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju i nije u njegovoj suprotnosti.

Pitanje: Ko vrši nadzor nad uslugom iznajmljivanja paraglajdera?

Odgovor (broj: 101-292/46, od 08.03.2018.):
Kada je riječ o vršenju nadzora, ukazujemo na sledeće:
- inspekcijski nadzor jasno je razgraničen po pitanju stvarnih nadležnosti inspektora za vazdušni saobraćaj koji radi u sastavu Agencije za civilno vazduhoplovstvo, u odnosu na ovlašćenog inspektora nadležnog organa lokalne uprave koji kontroliše isključivo turističke usluge iz Zakona o turizmu i ugostiteljstvu.