Analiza javnih finansija – I kvartal 2018

Sprovođenje mjera fiskalne konsolidacije definisanih Planom sanacije za period 2017-2021. godine i Fiskalnom strategijom Crne Gore za period 2017-2020 nastavljeno je i u 2018. godini. S tim u vezi, pozitivni efekti mjera u I kvartalu tekuće godine u odnosu na isti period prethodne godine ogledaju se u povećanju prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, kao posljedica povećanja opšte stope PDV-a, i doprinosa, prvenstveno kao rezultat implementacije Zakona o reprogramu poreskih potraživanja.  

Javni prihodi u prvom kvartalu 2018. godine iznosili su 365,8 mil. € ili 8,3% procijenjenog BDP-a (4.397,7 mil. €). U odnosu na uporedni kvartal 2017. godine naplata prihoda je viša za 33,5 mil. € ili 10,1%, najvećim dijelom kao rezultat povećanja poreskih prihoda (porezi i doprinosi) za 32,2 mil. €, odnosno za 21,2%. U ovoj kategoriji najviše su povećani prihodi od: poreza na dodatu vrijednost za 13,5 mil. €, doprinosa 5,9 mil. € i poreza na dobit pravnih lica 4,9 mil. €. U odnosu na plan, prihodi su niži za 7,2 mil. € ili 1,9%.

Javna potrošnja u prvom kvartalu 2018. godine iznosila je 440,1 mil. € ili 10,0% BDP-a, i povećana je za 32,7 mil. € ili 8,0% u odnosu na uporedni period prethodne godine. Javna potrošnja je povećana zbog većih transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru u iznosu od 15,8 mil. €, i većeg  izdvajanja za kapitalni budžet u iznosu od 5,8 mil. €. U odnosu na plan javna potrošnja je niža za 27,6 mil. € ili 5,9%.

Deficit javnih finansija na kraju prvog kvartala 2018. godine iznosio je 74,3 mil. € ili 1,7% BDP-a, i niži je za 0,8 mil. € u odnosu na deficit ostvaren u istom periodu prethodne godine. U odnosu na plan deficit je niži za 20,5 mil. € ili 21,6%.

BUDŽET CRNE GORE

Primici Državnog Budžeta  u prvom kvartalu 2018. godine iznosili su 456,4 mil. €, od čega se na izvorne prihode odnosi 327,4 mil. €, dok je 129,0 mil. € prihodovano iz drugih izvora finansiranja, dominantno iz zaduživanja na domaćem tržištu. Izvorni prihodi budžeta viši su u odnosu na ostvarene u istom periodu 2017. za 29,8 mil. € ili 10,0%, dok su u odnosu na planirane niži za 7,8 mil. € ili 2,3%. 

Najznačajnija pozitivna odstupanja u odnosu na prvi kvartal prošle godine zabilježena su kod prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost za 13,5 mil. € ili 12,7%, doprinosa za 8,9 mil. € ili 10,3% i poreza na dobit pravnih lica od 4,9 mil. € ili 25,1%, uslijed rasta ekonomske aktivnosti, ali i mjera fiskalne konsolidacije koje se odnose na povećanje standardne stope PDV-a za 2 p.p i izmirenja obaveza po osnovu reprograma poreskog duga.

U istom periodu i neporeski prihodi bilježe rast, tako da su takse više za 16,6% i naknade za 25,2%. 

Ukupni izdaci budžeta za prvi kvartal 2018. godine iznosili su 397,5 mil. € ili 9,0% procijenjenog BDP-a za 2018. godinu (4.397,7 mil. €),  što je za 29,4 mil.€ ili 8,0% više u odnosu na isti period prethodne godine. U odnosu na plan izdaci su niži za 39,8 mil. € ili 9,1%. U strukturi izdataka, tekući budžetski izdaci, ostvareni su na približno istom nivou u odnosu na planirane, dok je Kapitalni budžet realizovan ispod plana usljed slabijeg intenziteta izvođenja radova u zimskom periodu, što će biti nadomješteno u narednim mjesecima. U odnosu na prethodnu godinu sredstva planirana za realizaciju kapitalnih projekata ostvarena su za 5,8 mil.€ više.

Kao rezultat kretanja prihoda i rashoda u prvom kvartalu, deficit centralnog budžeta je iznosio 70,1 mil. € ili 1,6% BDP-a, i niži je za 0,5 mil. € od deficita ostvarenog u istom periodu 2017. godine. Otplata duga iznosila je 99,8 mil. €, od čega se na otplatu kredita rezidentima odnosi 82,6 mil. €, a nerezidentima 17,2 mil. €.

 

LOKALNA SAMOUPRAVA

Prihodi lokalne samouprave u I kvartalu 2018. godine iznosili su 38,4 mil. € ili 0,9% BDP-a, i bilježe rast od 3,5 mil. € ili 10,2% u odnosu na isti period 2017. godine. U okviru prihoda, pozitivno odstupanje u odnosu na I kvartal prethodne godine bilježe lokalni porezi za 2,3 mil. € i porez na promet nepokretnosti za 1,4 mil. €. U odnosu na plan, prihodi lokalne samouprave su veći za 0,5 mil. € ili 1,3%.

Rashodi lokalne samouprave  na kraju I kvartala 2018. godine iznosili su 42,5 mil. € ili 1,0% BDP-a, što je za 3,3 mil. € ili 8,3% više u odnosu na isti period 2017. godine. U odnosu na plan rashodi su niži za 12 mil. €, prvenstveno zbog metodološkog tretmana otplate obaveza iz prethodnog perioda, koja se u izvršenju prikazuje kao izdatak lokalne samouprave, dok je u planu ova stavka prikazana kao dio otplate duga. Kada bi se pomenuta stavka isključila iz izdataka lokalne samouprave, ostvareni rashodi bili bi na nivou planiranih.

Za prva tri mjeseca 2018. godine zabilježen je deficit lokalne samouprave u iznosu od 4,2 mil. € ili 0,1% BDP,  dok je otplaćeno 12,6 mil. € obaveza iz prethodnog perioda. 

Analiza konsolidovane javne potrošnje- I kvartal 2018. godine.docx

Analiza konsolidovane javne potrošnje - I kvartal 2018..xlsx