Saopštenje povodom inicijative za donošenje Zakona o amnestiji

Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava izradilo je Nacrt zakona o amnestiji učesnika javnih okupljanja kojim se predviđa oslobađanje od sudskog gonjenja odnosno izvršenja sankcija i njihovih pravnih posledica lica koja su, za vrijeme trajanja KOVID-krize, povodom učešća na javnim skupovima i protestima, optužena odnosno osuđena za određena krivična i druga kažnjiva djela.

Pravo na javno okupljanje predstavlja fundamentalno građansko i političko pravo. Evropski sud za ljudska prava poklanja posebnu pažnju zaštiti ovog prava, i to na način što, kad utvrdi povredu prava na javno okupljanje, automatski smatra da je time prekršeno i pravo na slobodno izražavanje. Jedini uslov za punovažno vršenje ovog prava jeste da javno okupljanje bude mirno i nenasilno, kakva su upravo bila sva javna okupljanja na koja se odnosi ovaj Nacrt zakona.

KOVID -pandemija izazvala je krizu ostvarivanja osnovnih ljudskih prava u gotovo svim evropskim i u velikom broju ostalih zemalja. U našoj zemlji je krivično djelo nepostupanja po zdravstvenim propisima propisano blanketno, ali tako da njegovi elementi nisu u potpunosti definisani Zakonom o zdravstvenoj zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, već su bili određivani brojnim naizmjeničnim podzakonskim aktima tj. naredbama resornog ministarstva. Time je ozbiljno naručen princip zakonitosti u kaznenom pravu, zbog čega je, između ostalog, Skupština Crne Gore donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti 27. maja 2021. godine.

Pored navedenog, prethodna vlast je grubo zloupotrijebila krizu izazvanom pandemijom koristeći režim vladanja podzakonskim aktima za selektivno postupanje i diskriminatorno kažnjavanje građana. Prepoznajući značaj prava na javno okupljanje, međunarodni predstavnici u Crnoj Gori su, tokom prethodne godine, više puta javno reagovali apelujući na obavezu poštovanja ovog ljudskog prava i obezbjeđivanje jednakih uslova za njegovo vršenje svim građanima.

I cilju obezjeđivanja potpune ravnopravnosti svih građana Crne Gore, Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava predlaže da se zakon o amnestiji učesnika javnih okupljanja primjeni na period od 28. 12 . 2019. do 31. 05 . 2021. godine , kao i da njime budu obuhvaćeni učesnici građanskih protesta-litija, kao i učesnici tzv. kontra -protesta ali i ugostitelji i samostalni privrednici koji su organizovano ili spontano učestvovali na javnim skupovima. Takav pristup važan je korak ka zadovoljenju pravde, ali i pomirenju društva i prevazilaženju podjela svih podjela

Budući da Ustav Crne Gore, za razliku od ustava nekih zemalja u regionu, omogućava Skupštini da daje amnestiju za sva krivična i druga kažnjiva djela, to je ovim Nacrtom zakonom predviđeno oslobođenje od krivične i prekršajne odgovornosti za ona kažnjiva djela koja su učesnicima javnih okupljanja u naznačenom periodu najčešće stavljana na teret. Uvažavajući duh Ustava Crne Gore i tradiciju ustavne odredbe o tome da amnestiju daje Skupština, Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava je, u skladu sa članom 134 Poslovnika Skupštine Crne Gore, dostavilo Nacrt zakona o amnestiji učesnika javnih okupljanja Skupštini Crne Gore i narodnim poslanicima na razmatranje i dalje odlučivanje.