Duž obala zajedničkog mora

Uspješno okončano predsjedavanje Slovenije Strategijom Evropske unije za Jadransko-jonski region; Albanija će se tokom predsjedavanja posvetiti mladima

Jednogodišnje predsjedavanje Slovenije Strategijom Evropske unije za Jadransko-jonski region završeno je  31. maja 2021. zajedničkom ministarskom konferencijom i usvajanjem Deklaracije iz Izole  na šestom EUSAIR Forumu, od strane devet zemalja članica: Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Grčke, Hrvatske, Italije, Sjeverne Makedonije, Slovenije i Srbije.

Izolska deklaracija, koja je usvojena na Forumu, jasno je prepoznala postignute rezultate, kao što su uključivanje vodećih projekata u konkretne evropske, regionalne i nacionalne programe finansiranja kao i pokrenuti proces konsultacija radi procjene značaja EUSAIR vodećih inicijativa za Ekonomski i investicioni plan i Zelenu agendu za Zapadni Balkan. Deklaracijom iz Izole države potpisnice su potvrdile zalaganje daljem razvoju regionalne saradnje, valorizaciji zajedničkih potencijala, zelenoj ekonomiji, uključivanju omladine u aktivnosti u okviru Strategije i drugim prioritetima od zajedničkog interesa. Forum, održan pod sloganom „Duž obala zajedničkog mora“, je najznačajniji događaj tokom predsjedavanja a okupio je predstavnike Evropske komisije i drugih institucija EU, ministre država učesnica, kao i predstavnike regionalnih i lokalnih uprava, privrednog sektora, univerziteta i civilnog društva i bio odlična prilika da se ukaže na napredak u oblastima na koje se Strategija odnosi, kao i predstojeće aktivnosti/planove.

Anže Logar, ministar vanjskih poslova Slovenije,  je na otvaranju Foruma podsjetio da je godina predsjedavanja, istorijski obilježena najizazovnijom pandemijom vijeka, primorala da se još više usredsredimo na svoje prioritete: na Zelenu povezanost; proširenje dobro povezane i ekonomski pametne Evropske unije, kao i na socijalno osviješteni i ekološki prihvatljiv oporavak: „Gotovo kao da su se naša četiri makroregionalna Jadransko – jonska stuba proširila preko granica našeg regiona – i stekla širu vrijednost“.

Pored Logara, učesnike Foruma pozdravio je i Danilo Markočič, gradonačelnik Izole, a zvanično su ga otvorili  Elisa Fereira, komesarka EU za koheziju i reforme i Zvone Černač,  ministar za razvoj i evropsku kohezionu politiku Slovenije. Učesnici su imali priliku da čuju i Lučku Kajfež Bogataj, dobitnicu Nobelove nagrade  za mir koju je dobila zbog zalaganja u  razvoju i širenju znanja o klimatskim promjenama izazvanim čovjekom.

Godina slovenačkog predsedavanja započela je uspešno – Upravni odbor je usvojio EUSAIR vodeće inicijative (flagships) za period 2021-2027. Šesti EUSAIR forum zaključio je godinu slovenačkog predsjedavanja uz jasno prepoznavanje važnosti izgradnje ovih vodećih projekata. Identifikacijom Zelene povezanosti (Green conectivity) kao „horizontalne komponente svih stubova koja  doprinosi zelenom oporavku i zelenoj budućnosti Evrope“, posebna pažnja Slovenačkog predsjedavanja bila je posvećena mladima – kao glavnoj žrtvi epidemije COVID – 19 i klimatske krize.

Za vrijeme svog predsjedavanja EUSAIR-om Slovenija je postavila sebi ključni zadatak  – Zelenu povezanost, sa ciljem poboljšanja kvaliteta života u obalnim područjima i u zaleđu, obavezujući  sve države članice da  i „oporavak nakon krize COVID – 19 takođe mora biti zelen“. Drugi prioritet slovenačkog predsedavanja bio je nastavak procesa proširenja Evropske unije na Zapadni Balkan i započinjanje pristupnih pregovora sa Albanijom i Sjevernom Makedonijom, koji svojim geografskim položajem jačaju unutrašnju koheziju u regionu. Posebna pažnja je takođe posvećena oblasti izgradnje kompetencija i komunikaciji sa ključnim EUSAIR akterima i mladim ljudima. Slovenija je do kraja svog predsjedavanja veliki dio aktivnosti posvetila tim sadržajima, a sve uz podršku strateškog projekta ,,Jedinica za podršku – Podrška upravljanju Strategijom Evropske unije za Jadransko-jonski region (EUSAIR) – Facility Point“.

Saradnja sa Evropskom komisijom na obezbjeđivanju adekvatnih finansijskih sredstava i uvrštavanje dogovorenih strateških makroregionalnih aktivnosti u kohezione i pretpristupne programe EU za period 2021-2027 odigrala je ključnu ulogu u ispunjavanju postavljenih ciljeva slovenačkog predsedavanja EUSAIR 20-21.

Koordinatori četiri tematska stuba u okviru EUSAIR-a –  Plavi rast, Povezivanje regiona, Kvalitet životne sredine i Održivi turizam, definisali su set prioriteta i iste predložili članovima EUSAIR Upravnog odbora na razmatranje i usvajanje. Tokom slovenačkog predsjedavanja članovi Upravnog odbora  usaglasili su vodeće inicijative (flagships) radi inkorporiranja  u najvažnije programska dokumente za Instrument pretpristupne podrške (IPA III) i  Evropske strukturne i investicione fondove (ESIF).Evropska komisija je podržala proaktivnost ključnih implementatora EUSAIR-a u postizanju sporazuma i usvajanju vodećih inicijativa u savršenom trenutku, pošto je proces pripreme programskih dokumenata tek počeo. Iako se ne može osigurati da će sve vodeće inicijative biti u dokumentima pripremljenim za programski period 2021-2027, ovim je postignut značajan korak  u dugom procesu makroregionalnog uvezivanja. Vodeće inicijative su predložene kao rješenja za glavne izazove od makroregionalnog značaja u skladu sa nacionalnim potrebama, kao i sa ciljevima politike EU za zeleniju, nisko-ugljeničnu i povezanu Evropu. Na Forumu su dodijeljene Vetrenjače izvrsnosti – nagrade EUSAIR-a za one koji su iskoristili svoje veliko iskustvo i doprinijeli  razvoju i promovisanju makroregionalnih strategija. Ovogodišnji dobitnici nagrade su: Georgi Aleksakis iz Grčke, Bojana Cipot i Emelija Kastelić iz Slovenije, Mirjana Čagalj iz Hrvatske, Milena Krasić iz Crne Gore i Rozela Ruska iz Italije. Šesti EUSAIR Forum je prepoznao mlade kao najveću nadu novog načina razmišljanja i inovativnog pristupa u rješavanju savremenih izazova, a albanska ministarka spoljnih poslova Olta Džačka je prilikom preuzimanja predsjedavanja Albanije od Slovenije obećala nastavak dobre prakse slovenačkog predsedavanja – da će se fokusirati posebno na mlade! Strategija EU za Jadransko-jonski region (EUSAIR), pokrenuta je 2014. godine i postala treća makroregionalna strategija u Evropskoj uniji, pokriva područje od 70 miliona ljudi iz devet različitih zemalja.

Jedinica za podršku – Podrška upravljanju Strategijom Evropske unije za Jadransko-jonski region (EUSAIR) – Facility Point

KANCELARIJA ZA EVROPSKE INTEGRACIJE