Nepovoljna epidemiološka situacija u zemlji nastavlja da diktira trendove u dinamici kretanja budžetskih prihoda i rashoda i u periodu januar - februar 2021. godine.

U poređenju sa prvim kvartalom prethodne godine, koji je karakterisao snažan rast ekonomske aktivnosti kao nastavak pozitivnih kretanja makroekonomskih indikatora u 2019. godini, očekivan je pad budžetskih prihoda u ovom periodu, kao posljedica obavljanja privredne aktivnosti u uslovima pandemije.

Prihodi budžeta u periodu januar - februar 2021. godine iznosili su 194,2 mil. € ili 4,2% procijenjenog BDP-a (4.636,6 mil. €), što je za 3,3 mil. € ili 1,7% manje u odnosu na planirane. U poređenju sa istim periodom 2020. godine prihodi su manji za 20,0 mil. € ili 9,3% usljed ograničene ekonomske aktivnosti kao rezultat sprovođenja mjera za suzbijanje negativnih efekata pandemije virusa COVID-19 na privredu i građane.

Kao rezultat smanjenog ostvarenog prometa u odnosu na uporedni period prethodne godine, a usljed proglašenja pandemije u martu 2020. godine, kategorije porez na dodatu vrijednost i akcize bilježe pad u odnosu na isti period prethodne godine u iznosu od 7,9 mil. € ili 8,9%, odnosno 3,4 mil. € ili 10,3%. Poredeći sa planiranim, naplata prihoda po osnovu PDV-a ostvarena je iznad plana za 1,5 mil. € ili 1,9%, dok je naplata prihoda od akciza veća od planirane za 2,5 mil. € ili 9,3%.

Najveći rast od 0,8 mil. € ili 18,8% u odnosu na isti period prethodne godine zabilježen je kod kategorije naknada, kao rezultat naplate prihoda koji se ostvaruju po osnovu implementacije Programa ekonomskog državljanstva. Takođe, naplata ove kategorije prihoda ostvarena je iznad planirane za 1,7 mil. € ili 47,9%.

Imajući u vidu da Zakon o budžetu za 2021. godinu nije donešen do 31. decembra prethodne godine, shodno članu 37 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, pristupilo se privremenom finansiranju po kojem se potrošačkim jedinicama mjesečno odobravaju sredstva do iznosa 1/12 (jedne dvanaestine) stvarnih izdataka u prethodnoj fiskalnoj godini, u skladu sa kojim je utvrđen plan izdataka za januar i plan izdataka za februar 2021. godine.

Izdaci budžeta u periodu januar - februar 2021. godine iznosili su 284,4 mil. € ili 6,1% procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 74,6 mil. € ili 20,8%, dok su u odnosu na isti period 2020. godine veći za 10,1 mil. € ili 3,7%.

Zabilježeno odstupanje izdataka posljedica je toga što se prilikom utvrđivanja plana pošlo od pretpostavke stvaranja neophodne fiskalne rezerve za potrebe finansiranja mjera i aktivnosti u uslovima neizvjesnosti u periodu pandemije.

U strukturi budžetskih izdataka, tekući izdaci ostvareni su na nivou od 114,1 mil. € i manji su za 27,8 mil. € ili 19,6% u odnosu na planirane. Nižu realizaciju u odnosu na planirane opredjeljuje niže ostvarenje gotovo svih kategorija tekućih izdataka, a prvenstveno rashoda za usluge u iznosu od 11,9 mil. €. U odnosu na uporedni period 2020. godine tekući izdaci su manji za 1,9 mil. € ili 1,6%.

Na drugoj strani, kapitalni izdaci realizovani su u iznosu od 16,2 mil. €, što je manje za 15,3 mil. € ili 48,6% od planiranih, dok su u odnosu na realizaciju u istom periodu 2020. godine veći za 3,1 mil. € ili 23,8%.

U odnosu na isti period 2020. godine najveće odstupanje zabilježeno je kod kategorije rezerve u iznosu od 21,6 mil. € prvenstveno usljed izdvajanja sredstava za kupovinu aviona nove nacionalne avio kompanije „To Montenegro“, ali i nastavka sprovođenja pomoći privredi i građanima kroz pakete mjera podrške, pri čemu se najveći dio odnosi na subvencije zarada zaposlenih.

Takođe, rast u odnosu na uporedni period prethodne godine bilježi i kategorija bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca u iznosu od 7,7 mil. € ili 9,3% prevashodno usljed povećanja fonda bruto zarada u sektorima Zdravstva i Prosvjete.

U periodu januar - februar 2021. godine dinamika kretanja budžetskih prihoda i rashoda uticala je na ostvarenje deficita budžeta u iznosu od 90,2 mil. € ili 1,9% BDP-a, koji je za 71,3 mil. € ili 44,2% manji u odnosu na planirani.

*Podaci u GDDS tabeli predstavljaju pregled prihoda i rashoda po ekonomskoj klasifikaciji u jednom mjesecu, u poređenju sa planom i istim periodom prethodne godine.